تحلیل فرایند اقتباس در فیلم (پری) داریوش مهرجویی (با استفاده از الگوی روایت شناسی کنشی گریماس و الگوی تحلیل ساختاری فیلم بوردول)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد دانشکده هنر و معماری د انشگاه شیراز

2 استادیار هیئت علمی دانشکده هنر معماری دانشگاه شیراز

3 هیئت علمی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز

چکیده

اقتباس هنری را می‌توان با بررسی دقیق عناصر روایتی داستان و مطالعه تکنیکی اثر هنری مورد مطالعه قرار داد. در مباحث جدید نقد هنری و ادبی، روایت‌شناسی مختص به ادبیات نیست و ردیابی عناصر روایی در باقی رشته‌های هنری، از جمله فیلمسازی کارآمد است. داریوش مهرجویی دارای نقش پررنگی در سینمای اقتباسی ایران است و از میان آثارش، فیلم پری از وجوهی درخشان است.مطالعه چگونگی بومی‌سازی طی فرایند اقتباس سینمایی از منبع به اثر اقتباسی از جمله اهدافی است که پژوهش به دنبال آن صورت گرفته است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی است. به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد گفتمان‌رشته‌ای(اقتباسی) انجام گرفته است. این پژوهش با استفاده از الگوی کنشی گریماس، عناصر روایی و با استفاده از الگوی تحلیل ساختاری فیلم بوردول، عناصر سینمایی در فیلم پری را مورد مطالعه قرار می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد که منابع و اثر اقتباسی، همگی قابلیت انطباق بر الگوی روایت شناسی گریماس را دارند و نیزمی‌توان اپیزودهای بدست آمده از مطالعه الگوی روایت شناسی داستان‌ها را محور مطالعه سینمایی قرار داد. فیلمساز در عناصر تکنیکی نیز از مواردی استفاده کرده است که به فراخور موقعیت و در مناسبت با فرهنگ ‌ایرانی آن را خلق کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Analysis of the Process of Adaptation in Dariush Mehrjui’s Cinematic Works Case study: Pari and Sara movies

نویسندگان [English]

  • fatemeh raadniya 1
  • fatholla zarekhalili 2
  • fariba gharavimanjili 3
  • ashkan rahmani 3
1 research of art. Shiraz university
2 assistant prof of the dept of art (supervisor)
3 assistant prof of the dept of art
چکیده [English]

Artistic adaptation can be studied by careful examination of the narrative elements of a story and technical study of an artwork. Famous and popular literary works are always a basis for creation of cinematic works. Due to the inherent tendency of film and literature to represent and narrate, these two have been inextricably linked since the early days of cinema. Where we want to talk about unity and similarities between the visual and written systems and if one can go further and talk about the unity of all arts, narration comes to mind. Narrative, as the greatest outcome of structuralism, is one of the most important disciplines of modern literary theory. Many structuralists have tried to provide basic instructions from various narratives in order to formulate narratives structurally. Greimas started his work on the basis of linguistic-structuralist discoveries of Ferdinand de Saussure and Roman Jakobsen, and sought to describe the constituent elements of the narratives as a refashioning approach to the study of literary works. Narrative theories are a methodological criterion for analyzing narrative. In Greimas's theory of narratology, the depth of narrative construction is analyzed.
In his opinion elements that are deep construct meaning. In new literary and artistic criticism topics, narratives are not limited to the field of literature and tracking narrative elements are also efficient in other art fields such as filmmaking. The present study was conducted to study the process of adaptation in Pari based on Greimas's narratological model. The study of the process of localization, as well as the study of cinematic techniques used in the process of cinematic adaptation of the fairy tale film, were among the issues that the researcher sought to investigate in the study of the adaptation process.
The research is descriptive-analytical. It has been done in a library method with a string discourse approach (adaptation) and studies of cinematic elements in the Pari, using the Bordwell film structural analysis model.
The result indicates that both source and adaptive works can be adapted to the Greimas narrative pattern and that the episodes obtained from the study of the narrative model of the story can be considered as an axis in cinematic technical studies. Dariush Mehrjoui as an adaptation filmmaker also uses technical elements in accordance with the situation and on the relation to Iranian culture.
The technical study was based on the study of the structure of Pari film, each episode was examined from several axes, including mezzanine, which itself consists of four areas (scene, face painting and clothing selection, lighting and camera movement); In addition, sound and written signs also were studied and the results are shown in tables along with other efficient criteria that can be found in regards to technical study of cinematic elements. The Bordwell model was chosen for its brevity and efficiency. However, a more detailed study of all parts of the same pattern or other parallel patterns and especially the study of the editing process that was left out in the present study is recommended.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cinematic adaptation
  • Pary film
  • Dariush Mehrjoui
  • Narrative ‌ Grimas
  • .Bordwell
ابیانه، ا (1383)، در پی دنیای خیالی، نگاهی به اقتباس ادبی در سینمای ‌ایران از آغاز تا 1357 ، مجله هنر و معماری، شماره 54،صص 146.
احمدی، ب (1370).، ساختار و تأویل متن، تهران، ‌ایران: نشر مرکز.
احمدی، ب ( 1385) از نشانه‌های تصویری تا متن، تهران، ‌ایران: نشر مرکز. اسکولز، ر( 1379 )، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه ‌طاهری.تهران، ایران: انتشارات آگه.
بهارلو، ع(1383)، تاریخچه‌ی اقتباس ادبی در سینمای ایران، نشریه فرهنگ و هنر، فارابی،شماره 31،صص 3-11.
بوردول، د(1373)، روایت در فیلم داستانی، ترجمه علاءالدین طباطبایی، تهران، ایران: انتشارت بنیاد سینمایی فارابی.
بوردول،د. تامسون، ک ( 1383)، هنرسینما، ترجمه فتاح محمدی، تهران، ایران: نشرمرکز. پرینس، (1391)، روایت شناسی، شکل و کارکرد روایت، محمد شهبا، تهران،ایران: انتشارات مینوی خرد.
پراپ، و (1386)، ریخت شناسی قصه‌‎های پریان، فریدون بدره‌ای، چاپ سوم، تهران،‌ایران: انتشارات توس.
تراب زاده، ز (1393)، فرایند اقتباس از یک متن ادبی تا یک اثر سینمایی. مورد مطالعه داستان و فیلمنامه گاو، پایان نامه کارشناسی ارشد.
تولان، مایکل. جی. (13839)، درآمدی نقادانه-زیبایی شناسی بر روایت، ترجمه ابوالفضل حری، تهران: بنیاد سینمایی فارابی.
سجودی، فرزان(1393)، نشانه شناسی کاربردی، تهران، نشر علم، چاپ سوم. سیگر، ل (1387)، نگارش فیلمنامه اقتباسی، تهران، ‌ایران: انتشارات نیلوفر.
حری، ا (1382)، روایت‌وروایت‌شناسی، مجله هنرو معماری، شماره 8،صص 321-350.
دانش، م (1395)، مروری بر اقتباس‌های ادبی در سینمای ‌ایران، جرقه‌هایی در تاریکی. مجله سینما و ادبیات، شماره2.
ریکور، پ(1389)، زندگی در دنیای متن، ترجمه بابک احمدی، چاپ چهارم، تهران، ایران: نشر مرکز.
قره شیخلو، ع. وفایی،م (1385)، داریوش مهرجویی نقد آثار از بانو تا مهمان مامان، تهران، ایران: انتشارات هرمس. گریماس، آ (1389)، نقصان معنا، ترجمة حمیدرضا شعیری، تهران، ایران: انتشارات علم.
مراد عباسی، م(1390)، ساختارشناسی جریان اقتباس ادبی در سینمای ‌ایران، تهران، ایران: انتشارات سوره مهر.
مرادی، ش(1368)، اقتباس ادبی در سینمای ‌ایران، تهران، ‌ایران: انتشارات آگاه.
لزگی، ح، عباسی، م(1389)، اقتباس سینمای ‌ایران از ادبیات معاصر، مجله پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی، شماره 85-100.
لزگی. عباسی (1389)، اقتباس سینمای.‌ایران از ادبیات داستانی معاصر، مجله پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی.
عشقی،ب. (1389)، اقتباس ادبی در سینمای مهرجویی، مجله هنر و معماری، شماره 64.
خادمی‌، چترودی (1388)، تحلیل معنا ساختاری دو حکایت از تاریخ بیهقی با تکیه بر الگوی کنشگر‌های گریماس، پایان نامه کارشناسی‌ارشد.
نبی لو، (389)، روایت شناسی داستان بوم و زاغ در کلیله و دمنه، مجله ادب‌پژوهی،شماره 14،صص 7-28.
موسوی لر، م. مصباح،گ(1390 )، تحلیل ساختار روایت در نگاره مرگ ضحاک بر اساس الگوی کنشی گریماس، نشریه هنرهای زیبا_هنرهای تجسمی، شماره 45،صص 23-33.
امینی ( 1393)،گریماس معناهای گریزان. بررسی و نقد کتاب نقصان معنا، پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،سال چهارم، شماره 3،صص 1-14.
یوسف نیا، ش . (1374)، نقد و تحلیل فیلم پری، سینما، تاتر، شماره 7،صص 16-19. حسین،ص. فیاضی.م ( 1394 )، نگاهی گذرا به پیشینة نظریه‌های روایت، مجله نقد ادبی، شماره 2.