هژمونی مردانه در گزیده ای از نمایشنامه های هنریک ایبسن، با رویکرد تحلیل محتوا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ;کارشناسی ارشد کارگردانی، پردیس هنرهای زیبا دانشگاه تهران، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی

2       استادیار دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی، پردیس هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

3 دانشیار/پردیس هنرهای زیبا، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی

چکیده

        در این پژوهش، بر اساس نظریات برخی از جامعه­شناسان حوزۀ جنسیت به بررسی ویژگی­های هژمونیک مردانه در برخی از شخصیت­های مرد محوری نمایشنامه­های ایبسن بر اساس سیر تاریخی نگارش نمایشنامه­ها می­پردازیم. به همین منظور، پرسش­های اصلی این پژوهش در راستای تعیین میزان ویژگی­های مردانگی هژمونیک، مربوط به شخصیت­های مرد محوری، در گزیده­ای از آثار ایبسن از نمایشنامۀ براند (۱۸۶۶) تا نمایشنامۀ وقتی ما مرده­ها برخیزیم (۱۸۹۹) و شناسایی و بررسی هژمونیک­ترین آن­ها، مطرح شده­اند. برای رسیدن به پاسخ این پرسش­ها، ابتدا با استفاده از تعریف چند تن از جامعه­شناسان حوزۀ جنسیت از مردانگی هژمونیک و با توجه به الگوهای غالب مردانگی قرن نوزدهم ـ قرنی که ایبسن نمایشنامه­هایش را نوشته است ـ ویژگی­های مردانگی هژمونیک در این قرن مشخص شد. سپس با استفاده از روش تحلیل محتوای مقوله­ای، این ویژگی­ها به عنوان متغیر و شخصیت­های مورد نظر به عنوان واحد تحلیل در نظر گرفته شد. با شمارشِ تکرار این متغیرها از طریق رفتار، گفتار و رخداد نمایشی، میزان ویژگی­های مردانگی هژمونیک برای هر کدام از شخصیت­ها، تعیین و با مقایسۀ داده­های به دست آمده، هژمونیک­ترین آن­ها مشخص شدند. یکی از نتایج بدست آمده تفاوت چشمگیر در مقدار ویژگی­های مردانگی شخصیت­های مورد بررسی و همچنین وجود دوگانگی در نگرش ایبسن، در راستای نکوهش و یا ستایش مردانگی هژمونیک بود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Masculine hegemony in a selection of Henrik Ibsen's plays

نویسندگان [English]

  • Saeid Karimi 1
  • mehdi soltani sarvestani 2
  • Behrouz Mahmoudi Bakhtiari 3
1 Master of Art in Directing Fine arts college of Tehran University, School of Performing Arts and Music
2 .Iran, Tehran, Tehran of University, Arts Fine of College, Music and Arts Performing of Faculty, Professor Assistant
3 Associate ProfessorFine arts college of Tehran University, School of Performing Arts and Music
چکیده [English]

In the past, men and masculinity were considered as a matter of course and incontrovertible issue. But since the late 1980s, more attention has been paid to critical studies of men and masculinity. Changes in women roles and family paterns due to fundamental and effective changes in industrial societies, have raised questions about the nature of masculinity and its changing role in society. This has been discussed in other fields of humanities, including dramatic literature, especially, about the plays of some important playwrights, such as Henrik Ibsen. The content of masculinity and femininity and relationship between male and female characters in his plays need to be studied. The male heroes created by him, want to achieve their goals and in this process, they do not hesitate to dominate others, especially women and most of them, do this hegemonically. This makes it more important to study and analyze the element of masculinity in his plays. Some of the sociologists, such as Robert William Connell, have proposed a comprehensive theory of gender and masculinity. Connell regarded gender and masculinity as constructed concepts. The values, social expectations and stereotypes of gender roles determine the “masculinity” and “femininity”, rather than biological sex. In his definition of hegemonic masculinity, Connell points out that this type of masculinity is the normative pattern of masculinity, which shows the most confirmed current pattern of being a man by the culture of a society. Accordingly, this review aims to analyze a number of Ibsen’s plays based on sociological definition of masculinity. One of the main questions of this research is to identify the amount of hegemonic masculinity characteristics, related to pivotal male characters in selection of Ibsen’s plays, from Brand (1866) to When We Dead Awaken (1899). We also explore and analyze the recognition of the hegemonic male characters of Ibsen’s plays and. In this paper, firstly, the traits of hegemonic masculinity in nineteenth century – the age that Ibsen has written his plays - were identified based on sociologists’ definition such as Connell and the dominant patterns of manhood in this century which presented by some sociologists such as Kimmel and Giddens in their research. These traits have been categorized in twenty nine divided features. Then, by using categorical content analysis method, these traits were counted as variable and mentioned characters were counted as analysis units. The rate of hegemonic masculinity characteristics was identified for each examined character by counting the repetition of these variables for each due to his behavior, speech and dramatic events which had been demonstrated either by examined characters and other characters’ descriptions and reflections. Then, the pivotal male characters with high rate hegemonic masculinity characteristics and the most hegemonic of them were recognized by comparing and contrasting them together. Findings demonstrated noticeable differences between different characters and indicated that Ibsen has created the most hegemonic male characters of his plays in a certain period of his life. Finally, it was included that this trend attributed to variations in Ibsen’s attitudes and social changes.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibsen
  • masculinity
  • femininity
  • hegemonic masculinity
  • Connell
 
آذر، عادل. (1380). "بسط و توسعۀ روش شانون برای پردازش داده­ها در تحلیل محتوا". فصلنامه علمی-پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا(س) 37 و38.
اسلامیه، مصطفی. (1389). ایبسن و استریندبرگ. تهران: کتاب­سرای نیک.
ایبسن، هنریک. (1396). امپراتور و جلیلی، ترجمۀ اصغر رستگار. تهران: انتشارات نگاه.
ایبسن، هنریک. (1392). پرگنت (چاپ چهارم)، ترجمۀ بهزاد قادری. تهران: نشر قطره.
ایبسن، هنریک. (1392). دشمن مردم (چاپ سوم)، ترجمۀ میرمجید عمرانی. تهران: نشر دنیای نو.
ایبسن، هنریک. (1392). شاهکارهای هنریک ایبسن، ترجمۀ کتایون ناصح. تهران: کتاب کوله­پشتی.
جباری آذربایجانی، فرنوش. (1390). باورها و تضادهای نقش «مادر» بر اساس شخصیت «نورا» در نمایشنامه «خانه عروسک» اثر «هنریک ایبسن»؛ «سارا» در فیلم «سارا» ساختۀ «داریوش مهرجویی» و «مادلن» در نمایشنامۀ «سالار زنان» اثر «کاریل چرچیل». پایان­نامۀ کارشناسی ارشد زبان و ادبیات انگلیسی، دانشگاه تهران.
زاهدی، فریندخت. (1389). «گونه­شناسی نمایش­نامه­ی خانه عروسک اثر هنریک ایبسن از منظر فمنیستی».  پژوهش زنان 4: 39ـ54.
سیدمن، استیون. (1386). کشاکش آرا در جامعه­شناسی، ترجمۀ هادی جلیلی. تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی. (1386). جامعه­شناسی، ترجمۀ حسن چاوشیان. تهران: نشر نی.
گیدنز، آنتونی. (1382). «چشم­انداز خانواده»، ترجمۀ محمدرضا جلایی­پور. ماهنامۀ آفتاب، سال سوم 29.
کوشان، منصور. (1385). فراسوی متن، فراسوی شگرد: بررسی زندگی و آثار هنری ایبسن. تهران: نوروز هنر.
محمدی اصل، عباس. (1388). نظریه­های جامعه­شناسی. تهران: انتشارات جامعه­شناسان.
نظری، جواد و مرضیه مختاری. (1388). "نقش مقوله­ها و واحدها در تحلیل محتوا". کتاب ماه علوم اجتماعی 14، صص 92-96.
یعقوبی، علی. (1393). نظریه­های مردانگی با تأکید بر رویکردهای جامعه­شناختی. تهران: نشر پژواک.
Björklund, Jenny. (2016). “Female Masculinity in Henrik Ibsen’s Hedda Gabler”. University of Illinois Press on behalf of the Society for the Advancement of Scandinavian Study, vol.88, No.1, pp. 1-16.
Connell, R. W. (2008). “A thousand miles from kind: Men, Masculinities and Modern Institutions”. The Journal of mens studies, vol.16, No.3.
Connell,R.W. (1987). Gender and Power: Society, The person and sexual politics. Cambridge polite: Cambridge University Press.
Kimmel, Michael. (2000). The Gendered society. New York: Oxford University Press.
Krippendorff, K. (2012). Content analysis: An introduction to its methodology. SAGE Publications, Incorporated.
Lorentzen, Jørgen. (2006). “Ibsen and Fatherhood”. The Johns Hopkins University Press: New Literary History, vol. 37, No. 4, pp. 817-836.