کارشناس مرکز رشد هنر و علوم انسانی، در پارک علم و فناوری دانشگاه تربیت مدرس
چکیده
این پژوهش کوشیده است مناسک حج ابراهیمی را، با تمرکز بر مفهوم «آستانگی» نزد ویکتور ترنر و الگوی تئاتر اکسپدیشن یا گردشیافتی تحلیل کند. برای انجام این کار، نخست مفاهیم کلیدی-آستانگی، تئاتر اکسپدیشن، مناسک حج- را تعریف کرده، سپس با تمرکز بر الگوی ترسیمی ترنر از ویژگی های سه گانۀ هر آیین –تجویزی بودن، ریخت مندی، باوری بودن- اعمال و ساختار مناسک حج را-به عنوان یک آیین و از منظری نمایشی- مورد بررسی قرارداده است. همچنین، با دسته بندی و بررسی شرایطِ امکانِ «آستانگی» در مناسک یادشده و به دست آمدن چهار شاخص(فردی، اندیشگانی، تبلیغی، انتقادی) به عنوان شیوه های تاثیرگذاریِ مفهوم آستانگی، الگوی تئاتر اکسپدیشن یا گردشیافتی با الگوی ساختاری اعمالِ حج مقایسه شده. برآیند و دستاورد نهایی، بیانگرِ تایید فرضیۀ پژوهش_مبنی بر انطباق، مشابهت و یا همسویی نظریه(آراء ترنر- الگوی تئاتر اکسپدیشن) و متن(مناسک حج)- در دو سویۀ مشابهت و همسویی، و ردِ آن در سویۀ انطباقی بوده است. نیز، برآیندِ قیاس پدیدارشناساختیِ الگوی گردشیافت و مناسک حج، در سطح قالب(اجرا) همسان و در سطح محتوا(انگیزش و هدف گذاری) ناهمسان دانسته شده. انتظار می رود برآیندِ این پژوهش، گام کوچکی باشد در راستای شناخت هرچه بیشترِ داشته های آیینی، نمایشی و فرهنگی و نیز، روشنگر نقش مفهوم آستانگی و تئاتر گردشیافتی به عنوان یک ریختار نوین نمایشی.
Liminality in Hajj's Rituals (The Comparative analysis of Hajj's Rituals and features of Expedition Theater)
نویسندگان [English]
Ali Rooyin
چکیده [English]
About the Hajj's Rituals and how to do it (the rules, the provisions and the history), numerous articles have been published. But about analyzing of it with Performative approach, there hasn't been intensive research yet. This study has endeavored to doing a Comparative analysis between the "liminality" - a concept of Victor Turner's and Arnold Van Gennep's perspective in The Rites of Passage (1909): In which that people passing through it (as a step) and during a special ritual, to arrive at important points in the life and their growth. - and "Theater expedition" or "Expedition Theater " - a new kind of theater; a form of theater that is to do it during a trip (travel), a time (or period) and a place (three points: a beginning, middle, end). And in the other words, a new form of planned trips (only in form, not In short performed and how it's done by the participants) that in the continuous flow and, as scrolling to find songs, rituals, stories and other aspects of a ecology, are in the place.- To achieve this goal, In the first step define the key concepts of current study- liminality, Expedition Theater and Hajj's Rituals (the purpose of this concept in this article, is a series of acts that a Muslim person does, Based on a religious duty and if he or she has enough power to reach the house of God in Mecca city.) – then, with a focus on Turner's proposed pattern of triple Features of Ritual- imperatively, structured and religious belief- the structure of Hajj-as a ritual-, will be examined and analyzed by Performing view. Also by Categories and study of Conditions and requirements that Leading to create the liminality, and achieve to obtaining four indicators-personal, mental, advertising and Critical- as methods of Liminality's influencing, both patterns are compared with each other. The outcome and the final achievement confirmed that Research hypothesis based on Compliance with or similarity and alignment between theory (Turner's votes - pattern of Expedition theater) and text (Hajj's Rituals) In two directions: the similarity and alignment and Reject the hypothesis in direction Adaptive. Also, the outcome of phenomenological model of Theater expedition and Hajj's Rituals, In the structural level (performative) were matched and in the content level (motivation and goal setting) has been dissimilar and disparate. Expected outcomes of this research will be a small step toward more recognition of ritual and an expression of Iranian religion and culture, the concept of liminality (In the applicable index analysis of dramatic formations) And finally, the Expedition Theater as a form of the new Specie of Performing Art's. And also hope, that this study and the results and how to do it, is the beginning of the comparative studies in interdisciplinary studies, drama, theater, religion and culture and beliefs of people in geographically various areas, to promote anthropological studies in the field of theater and other performing arts dependent on local characteristics and place in an area and finally, to get closer more various religious beliefs and rituals.
کلیدواژه‌ها [English]
Hajj's Rituals, liminality, Theater Expedition, Ritual, Arnold Van Gennep, Victor Turner
مراجع
قرآن کریم.
احمدی، محمدرضا (1387)، اثربخشی مناسک حج بر سلامت روانی حجاج، دوفصلنامه تخصصی مطالعات اسلام و روانشناسی، سری دوم، شماره 3، صص 73-47.
باربا، یوجینو و نیکولو ساوارز(1390)، فرهنگ انسانشناسی تئاتر، ترجمۀ یدالله آقاعباسی، انتشارات سوره مهر، تهران.
ترنر، ویکتور(1381)، اسطوره و نماد، کتاب ماه هنر، شماره ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟، صص 76-70.
دورکیم، امیل(1382)، صور ابتدایی حیات دینی، ترجمۀ نادر سالارزاده، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران.
شایستهفر، مهناز(1389)، مناسک حج در نگارگری اسلامی و نقش آن در همبستگی ملی و وحدت اسلامی، نامۀ پژوهش فرهنگی، سال 12، شمارۀ 12، صص88-65.
صدیق سروستانی، رحمت الله (1372)، حج مناسک گذار، نامۀ علوم اجتماعی، جلد2، شماره 3، صص ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟.
فلاحزاده، محمدحسین (1374)، راهنمای مصور حجاج، چاپ دوم، نشر مشعر، تهران.
قبادی، علیرضا و پروین علی پور(1391)، تحلیل کارکردی مناسک دینی، دوفصلنامه علمی تخصصی اسلام و علوم اجتماعی، سری 4، شماره 8، صص 92-74.
نراقی، آرش (1388)، گفتاری درباره معنای نمادین حج از منظر عارفان، کتاب ماه دین، شماره ؟؟؟؟؟؟؟، صص 80-73.
هاج، آلیسون (1393)، آمورش و پرورش بازیگر در قرن بیستم، ترجمۀ دانشور، براهیمی و اخگر، چاپ دوم، انتشارات سمت، تهران.
Crosby, J (2009), Liminality and the sacred: discipline building and speaking with the other, Liminalities: A Journal of Performance Studies: Liminalities, Department of Communication, University of South Florida, 5(1), pp.1-19.
Sakowska, A (2014), The Many Languages of the Avant-Garde, In conversation with Grzegorz Bral of Teatr Pieśń Kozła (Song of the Goat Theatre), Multicultural Shakespeare, London Shakespeare Centre, King’s College London, 11(26), pp.45-63.
St John, G (2008), Victor Turner and contemporary cultural performance: An introduction, Victor Turner and contemporary cultural performance,Berghahn Books, New York,1-37.
Turner, V (1974), Dramas Sociales Y Metaforas Rituales, Cornell University Press, Ithaca.
Turner, V (1979), Frame, flow and reflection: Ritual and drama as public liminality, Japanese Journal of Religious Studies, Nagoya, Japan, ????, pp. 465-499.
Van Gennep, A; Vizedom, M. B & Caffee, G. L (1960), The rites of passage, trans, University of Chicago Press, USA.
Westerveld, Judith (2010), liminality In Contemporary Art, ???????????, Amsterdam.
ابتدای صفحه