بررسی خصوصیات بنیادی سینمای تکنوآر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده‌ی سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

2 دانشجوی کارشناسی ارشد رشته‌ی سینما، دانشکده‌ی سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

چکیده

تحقیق پیش رو به بررسی ویژگی‌ها و خاستگاه‌های سینمای تکنوآر می‌پردازد. این ژانر فرعی، از ادغام فیلم نوآر با گونه‌ی علمی‌تخیلی در دهه‌ی 80، همزمان با رواج خصوصیات پست‌مدرنیستی در هنرها، شکل گرفت. سینمای تکنوآر، علاوه بر این که مصداق خوبی برای ترکیب ژانرها و سبک‌هاست، برخی از مفاهیم کلیدی پست‌مدرنیسم را نیز به خوبی بازتاب می‌دهد. بر همین اساس این تحقیق سینمای تکنوآر را، با هدف شناخت برخی خاستگاه‌های گونه‌های جدید و درک بهتر شکل‌های متفاوت سینمایی برگزیده است‌. در این تحقیق همچنین معرفی مسائل نظری و سبک‌های هنری که نقش منبع الهام فیلمسازان این گونه را یافته‌اند، مدنظر بوده ‌است. برای دستیابی به اهداف فوق، ابتدا توضیحاتی درباره‌ی فیلم‌نوآر و سپس احیای آن که نئونوآر نام یافته، آورده شده ‌است. سپس سایر ریشه‌های سینمای تکنوآر شامل گونه‌ی علمی‌تخیلی، ادبیات سایبرپانک، ادبیات گوتیک و داستان‌های اساطیری معرفی شده‌اند. در ادامه عناصری همچون دیستوپیا، بحران‌های محیط زیست، سایبرگ و نوستالژی با تکیه بر آرای اندیشمندانی همچون لیوتار، دریدا، جیمسون و بودریار مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در انتها موارد فوق بر یک نمونه فیلم انطباق داده شده‌اند. روش اجرا در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و روش جمع‌آوری اطلاعات کتابخانه‌ای (واقعی و مجازی) است. همچنین از نمونه‌های شاخص سینمای تکنوآر برای بازیابی ویژگی‌های نامبرده استفاده شده‌ است. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Considering Fundamental Characteristics of Tech-noir Cinema

نویسندگان [English]

  • Shahabeddin Adel 1
  • Sepideh Tohidi 2
1 Assistant Professor, Faculty of Cinema and Theater, Tehran University of Art, Tehran, Iran.
2 M.A. in Cinema, Faculty of Cinema and Theater, Tehran University of Art, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Tech-noir cinema emerged as the combination of Noir film and science-fiction genre in 1980s. Noir film, which was one of the main currents of American cinema in 1940s, was influenced by detective fiction of American literature and expressionist cinema of Germany in plot and form respectively. In 1970S and 1980s, because of artistic and social currents, there was a ground to return to Noir; so Neo-noir developed with some nuances than noir. The prevalence of postmodernism and postmodern characteristics in art such as referring to past which was common during those years in American cinema, were of those factors that helped the advent of Neo-noir. From the late 70s, concerns and skepticisms towards technology and media as facilities to improve human’s life increased. On the other hand, consequences such as destroying the ecosystem and dominating role of media in people’s life regarding economy and politics emphasized. These opinions also found their way to cinema, which in synchrony with dark and dim world of Noir film resulted in the new generation of Neo-noir called Tech-noir. Tech-noir cinema also is one of the best instances to represent the formal features of postmodern art such as simulation, bricolage, and intersexuality; a cinema in which combination of genres and styles, and merging other arts and media with cinema are common properties. Tech-noir film, in addition to Noir film and science-fiction cinema, has great citations to Cyberpunk literature, Gothic literature, and ancient Greek myths which filmmakers of this subgenre create a new world and a different cinema by combining them. Not only the Tech-noir cinema is a proper example of a combination of genres and styles, but also reflects some of postmodernism key concepts very well. The frequent elements in this sub-genre includes dystopia- the world that is changed into ruins due to fearless advances of science and technology, environmental crisis and vital space, cyborg and concerns for human’s future regarding to increasing developments in genetic engineering , and finally, fragmented identity of human who is surrounded in picture, in the nostalgia for past and future. Accordingly, this study focusing on tech-noir cinema, considers how to reflect the sophisticated theoretical concerns of a society in terms of dramatic films such as fantasy and science-fiction. Specially, because this representation utilizing various artistic styles and forms of the past and present, in order to revive and maintain them along with today’s art currents of that society. To achieve these goals, some explanation about noir film and then its revival which is called neo-noir is given at first. Afterwards, tech-noir cinema and other roots of it including science-fiction genre, gothic literature, and mythological stories, are expressed. In addition, some elements like dystopia, environmental crisis, cyborg and nostalgia, are considered based on the viewpoints of theoreticians like Derrida, Lyotard, Baudrillard and Jameson. The accomplishment method in this research is descriptive-analytical and library data collection. Also, in retrieval of tech-noir cinema characteristics, in addition to refer to books and articles, the films which are named in books and websites are referred. 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Film Noir
  • science-fiction
  • Tech-noir
  • Common elements
  • Postmodern Theories
پایل، فارست. (1380) "سایبرگ‌ها و آدم‌ها: درباره‌ی بلیدرانر و ترمیناتور". نقد سینما، شماره‌ی 25. صفحات 70 تا 73
تلوت، جی. پی. (1383) "سیر سینمای علمی‌تخیلی در امریکا". فصلنامه‌ی فارابی، شماره 53. صفحات 255 تا 270
جیمز، ادوارد. (1383) "آرمان‌شهر و ضد آرمان‌شهر در آثار علمی تخیلی". فصلنامه‌ی فارابی، شماره 53. صفحات 351 تا 360
نوروزی، احسان. (1384) "ادبیات سایبرپانک". بیناب، شماره‌ی 9. صفحات 94 تا 107
هاشمی، محمد. (1387) "نگاهی به بسترهای جامعه‌شناسی سیاسی در تاریخ سینمای علمی تخیلی: ایکاروس؛ تمایل و ضد تمایل". نقد سینما، شماره‌ی 59. صفحات 34 تا 38
هاگل، جرالد اچ. (1384) "گوتیک در فرهنگ غربی". فصلنامه‌ی فارابی، شماره‌ی 55. صفحات 5 تا 20.
کتب بوردول، دیوید؛ تامسون کریستین (1383). تاریخ سینما. ترجمه‌ی روبرت صافاریان. نشر مرکز، تهران.
کمالی‌نیا، فرزین (1388). جنبش‌ها و سبک‌های سینمایی. انتشارات نگاره‌پرداز صبا، تهران.
نوذری، حسینعلی (1379). صورتبندی مدرنیته و پست‌مدرنیته. انتشارات نقش جهان، تهران.
وارد، گلن (چاپ دوم1387). پست‌مدرنیسم. ترجمه‌ی قادر فخر رنجبری، و ابوذر کرمی. نشر ماهی، تهران.
هیوارد، سوزان (چاپ سوم1388). مفاهیم کلیدی در مطالعات سینمایی. ترجمه‌ی فتاح محمدی. انتشارات هزاره‌ی سوم، زنجان.
 Means, Loren. (2003) " Science-fiction- The last 10 years". YLEM Journal, Volume23, Number2, p 2-3 کتاب لاتین Auger, Emily E. (2011) Tech-noir Film: A Theory of the Development of Popular Genres. The University of Chicago Press, Chicago.