شیرین در گفتمان اسطوره‌ای معاصر و بازنمود آن در هنرهای نمایشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد پژوهش هنر، دانشکده هنر، دانشگاه الزهرا

2 استادیار دانشکده ادبیات، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

اسطوره‌های زنانه در ادبیات و هنر ایرانی حضوری کم‌رنگ دارد که بیانگر گذشته‌ای تک‌صداست. امروزه، در جهان چند‌صدایی معاصر و با حضور زنان، اسطوره‌های زنانه اهمیت یافته‌ و بخش قابل توجهی از هنر و ادبیات را به خود اختصاص داده اند. یکی از مهم‌ترین این اسطوره‌ها در ادبیات و هنر ایرانی اسطوره «شیرین» است. که به تنهایی و یا گاه با خسرو و فرهاد سه‌گانه‌ای را شکل می‌دهند که موضوع آفرینش آثار متعدد ادبی و هنری در حوزه‌های گوناگون بوده‌اند که بازتاب تفاوت در سلیقه‌های مولفان، گرایش ها و کشش های فرهنگی در هر زمان را می توان در آن جست. این مقاله تجلی شخصیت اسطوره‌ای شیرین در برخی از حوزه‌های هنر معاصر را در رویکرد گفتمان اسطوره‌ای مورد مطالعه قرار می دهد. این ترجمه‌های بینانشانه‌ای یعنی انتقال روایت کلامی به روایت‌های نمایشی و موسیقایی نیازمند تحلیل بینامتنی و بیش‌متنی خواهد بود. پرسش اصلی این است که چه شرایط و عواملی موجب بازآفرینی اسطورة شیرین در هنر معاصر ایرانی گردیده‌ است؟ چه دگرگونی‌هایی در ترجمة بینانشانه‌ای از نظام کلامی به نظام‌های دیگر رخ داده است؟ لذا ابتدا به حضور شیرین در ادبیات ایرانی پرداخته خواهد شد و سپس تصویر این شخصیت در تئاتر، سینما و موسیقی مورد مداقه قرار خواهد گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

“Shirin” in The Persian Contemporary Mythical Discourse (And her Representation in Dramatic Arts)

نویسندگان [English]

  • Manizheh kangarani 1
  • Bahman Namvar Motlagh 2
1
2
چکیده [English]

Feminine myths in Iranian literature and arts aren’t significant and outstanding so that other cultures. This matter indicate the Iranian monolog culture in past. Today, the feminine myths have a high importance, in the contemporary polyphonic world, which a Significant part of art and literature is allocated to sub-cultures, women, children and... . One of the most important of feminine myths in Iranian art and literature is Shirin. Shirin is sample of beauty, love, bravery, tolerance, chastity and forethoughtful. She forms the subject of numerous works of the artists, sometimes alone and sometimes with Khosrow and Farhad. Khosrow and Shirin is one of the most famous lyrical and romantic couples are considered in Persian literature as literature without their lyrical Persian state would find another. Although the first couple in the book indicate myth -epic Shahnameh narration is complete picture of the story can be found in the eleventh century and the book "Khosrow and Shirin" Nezami observed. Nezami describes in detail how the Sassanian King Khosrow Parviz and the Armenian princess Shirin seeing the paintings are from one another in love. Familiar manner, and Fragh separation, marriage and ... This love makes dramatic narrative. The presence of dual Farhad artist to become a trilogy and the story that adds traction. Khosrow eventually be killed by his son and Shirin don’t want marriage is beside the corpse of her husband committed suicide to Khosrow. After this story was considered too Nezami and diversity found hundreds of literary and artistic work with adaptation of the novel was created. This paper changes done at the time of this story centered especially for the character is Shirin . Initial review indicates is that the Shirin character previous post would play a second role, and always in the shadow of Khosrow was the story of a man, over time, especially in contemporary character first and original story has become. This study is presented in transtextual method by Jennet in dialogue discourses and the place of women and the horizon womanish waiting in contemporary. It is assumed the woman's personality in story is changed by changing the position and place of women in Iranian story. The female characters has been have an unprecedented importance. In this article, personality Khosrow ,Farhad and especially Shirin shall be considered at some artistic and literary works. The main question is what conditions and factors lead to recreating the Shirin,s myth in Iranian contemporary art? What changes has occurred in intersemiotics translation from the verbal system to other systems? Accordingly, it will be paid the presence of Shirin in Iranian literature, especially in Nezami,s poetry book and the picture of this mythical figure in the theater, cinema and music. The most important works include the study of one: 1. Khosrow and Shirin of Nezami, 2. Shirin and Farhad solar effects wahshi Bafgh, 3. A film of Abbas Kiarostami Whit name Shirin, 4. Limited number of dramatic arts of Khosrow and Shirin subject is in their files.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Artistic Discourse
  • Intertextuality
  • Iranian art
  • Khosrow and Shirin
  • Shirin Myth
حمیدیان، سعید(1372)، در‌آمدی بر اندیشه و هنر فردوسی، نشر مرکز، تهران.
خانلری، زهرا(1383)، داستانهای دل‌‌انگیز ادبیات فارسی، انتشارات توس، تهران.
ریاحی، لیلی (1367)، قهرمانان خسرو و شیرین، موسسه انتشارات امیر کبیر، تهران.
رادفر، ابوالقاسم (1371)، کتابشناسی‌ نظامی‌ گنجوی‌، مؤ‌سسه‌ مطالعات‌ و تحقیقات‌ فرهنگی، تهران.
زرین کوب، عبدالحسین(1386،)، پیر گنجه: در جستجوی ناکجاآباد: درباره زندگی، آثار و اندیشه نظامی، انتشارات سخن، تهران.
ستاری، جلال(1383)، سایه‌ ایزوت و شکرخند شیرین، نشر مرکز، تهران.
صادقی، قطب‌الدین(1383)، دخمه شیرین و افشین و بودلف هر دو مرده‌اند، نشر قطره، تهران.
عدل، مصطفی(1387)، خسرو و شیرین. ترجمه محمود سلطانیه و حامد فولادوند، نشر تاریخ ایران، تهران.
ملکی، توکا(1380)، زنان موسیقی ایران (از اسطوره تا امروز)، کتاب خورشید، تهران.
ناظم حکمت(1346)، فرهاد، شیرین و مهمنه بانو و آب سر چشمة‌ کوه بیستون، ترجمة ثمین باغچه‌بان، نشر سپهر، تهران.
نظامی گنجوی(1378)، خسرو شیرین، انتشارات سورة مهر، تهران.
وحشی بافقی(1384)، دیوان اشعار، ویراسته حسین آذران، انتشارات امیر کبیر، تهران.
هاتفی، عبدالله(1977)، شیرین و خسرو، ادارة انتشارات دانش، مسکو.
سپنتا، ساسان و محمد افتخاری(1382)، چشم انداز موسیقی ایران، نشر ماهور، تهران.
Brunel, Pierre (1992), Mythocritique, Théorie et parcours, Puf, Ecriture.
Brunel, Pierre (2004), Le mythe de la métamorphose, Corti, Les Massicotes.
Gerard Genette (1982), Palampsestes, La littérature au second degré, Editions Seuil.