تأثیر اساطیر ایرانی بر آثار هنریک ایبسن از طریق چنین گفت زرتشت نیچه

نویسنده

استادیار دانشگاه تهران

چکیده

توانمندی اندیشه موجود در آثار ادبی و هنریِ نشأت گرفته از مایه‌های اساطیری در طی اعصار متوالی نقشی تأثیرگذار در تاریخ تمدن بشری داشته و بازسازی مداوم واقعیت های زندگی انسانی را ممکن ساخته است. در پاره ای از آثار برجسته ادبی جهان شخصیت‌های واقع‌گرا در صورت ظاهری زندگی و واقعیات مربوط به آن ویژگی‌های خاص جامعه‌ای مشخص را در دورانی معلوم در بر دارند، امّا گاه در عین حال دارای ارزش‌های اصیل اسطوره‌ای نیزهستند و در آثار ادبی تبدیل به الگو‌های نمادین می‌شوند. هنرمند با خلاصه کردن نشانه‌ها، تأویل و افزودن معنایی تازه به ارزش‌های اصیلِ واقعیت‌های ارائه شده توسط شخصیت‌های اساطیری امکان تداوم آن واقعیت را از طریق اثرهنری خود در زمانی متفاوت فراهم می‌آورد در این تحقیق سعی شده است با نگاهی تطبیقی بر شخصیت سولنس در نمایشنامه استاد معمار، یکی از آثار هنریک ایبسن، نمایشنامه‌نویس نروژی و اسطور? «جمشید»، یکی از اساطیر ایرانی برگرفته از «یشت‌ها» که مشابهت بسیار با اساطیر اسکاندویناوی دارد اثبات نسبی نظریه بالا را پی بگیریم. این فرضیه بر اساس گرایش ایبسن به مفهوم"ابر انسان" طرح می شود که در تفکر نیچه‌‌ای به‌خصوص کتاب معروف او چنین گفت زرتشت به عنوان اندیشه فلسفی غالب مطرح بوده و بر اثار ایبسن تاثیر نهاده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Impact of Zoroastrian Mythology on Ibsen's Plays Through Nietzsche’s Thus spoke Zarathustra

نویسنده [English]

  • Farindokht Zahedi
چکیده [English]

Many mythological roots and cosmological tendencies link Ibsen’s characters to their archaic origins in ancient cultures. Hence, a study of the symbolic essence reveals many ideas seen in the Zoroastrian template, and this can serve like a key for opening the unknown dimensions of Ibsen’s works.The mythopoetic inclinations in Ibsen's works and the common elements of his characters with those of the Persian mythic characters was the motivation of this research. Ibsen’s way of using the mythopoetic substance to express human experiences and aspirations is one of the unique styles in play writing due to it's layers of meaning. Looking more closely at those common traits, I realized that there were numerous idiosyncrasies common to the characters created in Ibsen plays and the characters in Zoroastrian mythology. This should not sound strange. Ibsen’s aesthetical approach to individualism, humanism and the total consciousness of modern man are said to be traits also in Greek philosophies, especially that of Plato. But Greek philosophy was, in turn, rooted in Zoroastrian philosophy. In the Zoroastrian philosophy, the initiatives taken towards reasoning as an attempt to comprise a primitive rationalism and consciousness of man resembles Ibsen’s search for the discovery of the essence and foundation of the phenomena of life through total consciousness. To examine my reading of Ibsen’s literary works, I tried to compare Solness’ character in The Master Builder with the myth of Jamshid, the first human being, who leaves Heaven to protect the earth in Zoroastrian philosoph, in order to prove the eternality of reflection from the ancient to Ibsen’s time. The drama, Brian Johnston states, is a major archetypal expression of Western consciousness. Ibsen’s continued presence on the world theatrical stages, in the West as well as the East, is an indication of the potential of his realistic characters, who enjoy the same unchanging and common elements often found in ancient mythology. At the same time and in parallel way, these characters live in worlds that endow them with the characteristics of a society in a particular period, and their behavior thereby becomes a reflection of their surrounding environment. Moreover, they are accompanied by mythological and timeless values, which enable modern man to establish a connection with the ancient world. Thus, such characters become symbols that not only determine the peculiarities of the society to witch they belong, but they also reveal the cosmological aspects of their contemporary world. Considering the symbolic traits and qualities of ancient mythology, his characters reflect archaic images of modernity. To examine my reading of Ibsen’s literary works, I tried to compare the modern individualistic attitude of Solness’s character in Master Builder with the myth of Jamshid, the first human being, who leaves heaven to protect the earth, in Zoroastrian philosophy in order to prove the eternality of the reflection from the ancient to Ibsen’s time. The Impact which was made upon Ibsen`s plays through Nietzsche’s Thus spoke Zarathustra.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ibsen
  • Individualistic
  • Nietzsche
  • Persian Mythology
  • Realistic Characters
  • Symbolic Characters
استرن، ج.پ.(1376)، نیچه (چاپ سوم)، مترجم: عزت الله فولادوند، طرح نو، تهران.
آشوری، داریوش(1376)، ما و مدرنیت، موئسسه فرهنگی صراط، تهران.
آشوری، داریوش(1355/2535)، چنین گفت زرتشت، انتشارات آگاه، تهران.
بهار، مهرداد(1362)، پژوهشی در اساطیر ایران، انتشارات آگاه، تهران.
بهار، مهرداد(1375)، از اسطوره تا تاریخ، نشر چشمه، تهران.
هینلز، جان (1367)، اساطیر ایران، مترجم ژاله آموزگار و احمد تفضلی، نشر چشمه، تهران.
یونگ، کارل گوستاو (1387)، سمینار یونگ درباره‌ی زرتشت نیچه، ترجمه‌ی دکتر سپیده حبیب، انتشارات کاروان، تهران.
رضی، هاشم (1376)، وندیداد (جلداول)، انتشارات فکر روز، تهران.
Christensen, Arthur (1937), Kulturskitser fra Iran, Levin & Munksgaard, København.
Ibsen, Henrik (1960-1977), The Oxford Ibsen, ed. & tr. James Walter McFarlane, Oxford University Press, London.
Ibsen, Henrik (1978), The Master Builder, in Ibsen: The Complete Major Prose Plays, Trans. By Rolf Fjelde, New American Library, New York.
Ibsen, Henrik (1998), Ibsen: Four Plays, tr. Rick Davis & Brian Johnston, Smith and Kraus, Lyme.
Iser, Wolfgang (1980), The Act of Reading: A Theory of Aesthetic Response, John Hopkins University Press, Baltimore. Johnston, Brian (1992), The Ibsen Cycle: The Design of the Plays from Pillars of Society to When we Dead Awaken, The Pennsylvania State University Press, Pennsylvania.
Nietzsche, Friedrich (1974), Thus Spoke Zarathustra, In: The Complete Works of Friedrich Nietzsche, vol.11, tr. Thomas Common, Gordon Press, New York, pp. 301-351.
Zaehner, R.C. (1961), The Dawn and Twilight of Zaratbustrianism, London.
Iser, Wolfgang (1980), The Act of Reading: A Theory of Aesthetic Response, John Hopkins University Press, Baltimore.