بررسی زیبایی‌شناسی بازنمایی تصویر خاطره‌ای در فیلم درخت گلابی بر اساس رویکرد نئوفرمالیستی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس ارشد سینما، دانشکده سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه سینما، دانشکده سینما و تئاتر، دانشگاه هنر، تهران، ایران.

چکیده

مقاله‌ی حاضر با هدف پی بردن به چگونگی بازنمایی تصاویر خاطرات در فیلم درخت گلابی (1376) داریوش مهرجویی، این تصاویر را با نگاهی زیبایی‌شناسانه وا می‌کاود. به منظور بررسی چگونگی به تصویر کشیده شدن خاطرات و چرایی به کارگیری تمهیدات سینمایی به کار گرفته شده، پژوهشگر با رویکردی نئوفرمالیسیتی به تجربیات و عملکرد انسان در یادآوری خاطرات توجه می‌کند و با جستجو در تجربه‌های موفق بازنمایی خاطرات در سینمای جهان، که سعی بر تقلید از این تجربیات داشته‌اند و با استفاده از ابزارهای سینمایی چون فیلمبرداری و تدوین به دنبال همگام‌سازی فرم و محتوا بوده‌اند، مطالعه را به سرانجام می‌رساند. پژوهشگر در انتهای متن با تحلیل تصاویر خاطرات در نمونه‌ی منتخب و تطابق نتایج بررسی‌های صورت گرفته بر سینمای جهان، به این نتیجه دست می‌یابد که داریوش مهرجویی در این فیلم دغدغه‌ای فرمال برای به تصویر کشیدن خاطرات داشته و در این راه به مانند تجربه‌های موفق پیشین در سینما کوشیده تا با بهره‌گیری از نوع شکل گرفتن این تصاویر در ذهن انسان، سکانس‌های خاطرات فیلم را با به کارگیری امکانات فیلمبرداری و تدوین به تجربه‌ی حقیقی انسان از یادآوری خاطرات نزدیک سازد که این خود باعث به وجود آمدن فرمی زیبایی‌شناسانه در تصاویر خاطرات فیلم درخت گلابی (1376) شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Aesthetic Analysis of the Representation of Memory Images in the Film The Pear Tree Based on Neo-formalist Approach

نویسندگان [English]

  • Leila Naserbakht 1
  • Alireza Sayyad 2
1 M.A. in Cinema Studies, Department of Cinema, Faculty of Cinema & Theatre, University of Art, Tehran, Iran.
2 Associate Professor, Department of Cinema, Faculty of Cinema & Theatre, University of Art, Tehran, Iran.
چکیده [English]

In the realm of cinema, the portrayal of memories has long been a captivating and challenging endeavor. In the present article, the researcher investigates the representation of memory images in The Pear Tree )Dariush Mehrjui, 1998(, using an aesthetic perspective. To explore how memories are depicted and the motivations behind the cinematic arrangements employed, the researcher first examines aesthetic features such as de-familiarization. Further, to gain a deeper understanding of the film's form in The Pear Tree, the article employs a neo-formalist approach, emphasizing human experiences and the process of memory recall. A look at the process of remembering memories shows that humans remember an interpretation of any past event, and often cannot remember all the details and define past events in a linear way. As a result, it is not possible to fully access the complete memory, or the original event. The researcher takes a look at the history of depicting memories in cinema and examines the classic flashback and the photograph, which are widely used in cinema to depict memories, then the article draws upon successful representations of memories in world cinema, which have sought to mimic human memory experiences and harmonize form and content through cinematic tools such as cinematography and editing. By analyzing the memory images in The Pear Tree , the article concludes that Dariush Mehrjoui, in this adaptation of one of Goli Targhee's short stories, has adopted a formal approach to portray Mahmoud's (Homayoun Ershadi) memories, which are brought to Mahmoud’s mind by cues such as M name, pear tree and spider webs. Similar to previous successful examples in cinema history, Mehrjoui has strived to make the film's memory sequences more realistic to human memory recall, by leveraging the way these images are formed in the human mind. This approach has resulted in an aesthetic form in portraying the memory images. The film utilizes prominent roles for cinematography and editing tools. The memory images in this film are crafted with the help of these two tools, elevating the representations of memories above those in most Iranian films, which typically rely on jump cuts, playing with focus, point of view and subjective shots, image color changes, discontinuous editing, camera movements, dissolve, lighting, changing the exposure during filming by changing diaphragm, blurring part of the view, close-ups, motif, and the appropriate use of archive and nostalgic aesthetics. In addition, Dariush Mehrjui has been able to create a more precise form of memory recall by combining these different techniques and methods together in some of the memories. Mehrjui even tries to create a visual distinction between memories by reflecting the emotions and experiences of the person who remembers them. The article concludes that Dariush Mehrjui's use of de-familiarization and his focus on human experiences and the process of memory recall have enabled him to create a more aesthetically pleasing and realistic representation of memory images in The Pear Tree.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Aesthetic
  • Dariush Mehrjui
  • Memory Image
  • Neoformalist Approach
  • The Pear Tree
  • اسلامی، مجید. (1398). مفاهیم نقد فیلم: تحلیل نئوفرمالیستی و مقالات دیگر. تهران: نشر نی.
  • - بوردول، دیوید؛ کریستین، تامپسون. (2014). تاریخ سینما. ترجمه روبرت صافاریان.( 1393) تهران: نشر مرکز، چاپ هفتم.
  • - توریم، موریس. (1989). تعریف و نگره فلاش بک. ترجمه شهرام نجاریان.( 1377) مجله فارابی، شماره (28)، 82-97.
  • - پورعلم، مهرداد. (آذر 1399). فلش‌بک در سینما: ۵. زمان در تصویر سینمایی. ریزومدیا. https://rhizomedia.ir/2020/11/21/flashback-5/
  • - روحانی، علی؛ ابوعطااملشی، عماد. (1396). نظریه ی خاطره-زمان هانری برگسون و تأثیر آن بر روایت در سینمای معاصر ایران. نشریه نامه هنرهای نمایشی و موسیقی، شماره (15)، 55-72. https://doi.org/10.30480/dam.2018.547
  • - فلاحیان مهرجردی، الهه. (1397). مطالعه حافظه آسیب دیده و بازتاب مشخصه‌های تصویری و محتوایی آن در انیمیشن‌ مستقل و تجربی (پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته‌ی تصویر متحرک (انیمیشن)، دانشگاه هنر-دانشکده سینما و تئاتر).
  • - عمید، حسن. (1374). فرهنگ عمید (جلد دوم). تهران: موسسه انتشارات امیرکبیر.
  • - Barthes, Roland. (1981). Camera Lucida: Reflections on photography. New York: Hill & Wang.
  • - Bernecker, Sven. (2010). Memory: A Philosophical Study. New York: Oxford University Press. - Bondebjerg, Ib. (2020). Screening Twentieth Century Europe: Television, History, Memory. Cham: Palgrave Macmillan (Springer Nature). http://dx.doi.org/10.1007/978-3-030-60496-7
  • - Bordwell, David., Staiger, Janet., Thompson, Kristin. (2005). The Classical Hollywood Cinema: Film Style & Mode of Production to 1960. London: Routledge (Taylor & Francis Group).
  • - Bordwell, David., Thompson, Kristin. (2014), Film History: an introduction. Robert Safarian (trans.). Tehran: nashr-e-markaz. (in Persian)
  • - Boym, Svetlana. (2001). The Future of Nostalgia. New York: Basic Books.
  • - Branigan, Edward., Buckland, Warren. (2014). The Routledge Encyclopedia of Film Theory. Oxon and New York: Routledge (Taylor & Francis Group).
  • - Bruno, Giuliana. (2002). Collection and Recollection: on Film Itineraries and Museum Walks. In Camera Obscura, Camera Lucida: Essays in Honor of Annette Michelson, Richard Allen & Malcolm Turvey (Eds.). Amsterdam: Amsterdam University Press. 231-160.
  • - Conway, M. A.. (1990). Autobiographical memory: An introduction. London: Open University Press.
  • - Eslami, Majid. (2019). Concepts of Film Criticism: Neoformalist Analysis and Other Essays. Tehran: Nashre Ney. (in Persian)
  • - Fallahian Mehrjerdi, Elaheh. (2019). A study on Traumatic Memory and Representation of its Visual and Contextual Characteristics in Independent and Experimental Animation (M.A. Thesis, Animation Program, University of Art, Faculty of Cinema and Theatre). (in Persian)
  • - Ganguly, Maya. (2002). Memory (2) (Keywords Glossary). Theories of Media, The University of Chicago. https://lucian.uchicago.edu/blogs/mediatheory/keywords/memory-2/ - Holl, Uta. (2014). Nostalgia, Tinted Memories and Cinematic Historiography: On Otto Preminger’s Bonjour Tristesse (1958). In Media and Nostalgia: Yearning for the Past, Present, and Future. Katharina Niemeyer (Eds.). Palgrave Macmillan, 160-175.
  • - Illingworth, Shona. (2011). The Watchman – Balnakiel. London: Film and Video Umbrella.
  • - Keightley, Emily., Pickering, Michael. (2012). The Mnemonic Imagination: Remembering as Creative Practice. New York: Palgrave Macmillan.
  • - Kilbourn, Russell J. A.. (2010). Cinema, Memory, Modernity: The Representation of Memory from the Art Film to Transnational Cinema. New York and Oxon: Routledge (Taylor & Francis Group). https://doi.org/10.4324/9781315888606
  • - Kuhn, Annette., Westwell, Guy. (2012). A Dictionary of Film Studies. Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acref/9780199587261.001.0001
  • - Laks, Zoë Anne. (2018). On Longing for Loss: A Theory of Cinematic Memory and An Aesthetics of Nostalgia (M.A. Thesis, Film Studies Program, University of British Columbia- Faculty of Graduate and Postdoctoral Studies). https://dx.doi.org/10.14288/1.0375885
  • - Lucas, Dustin. (2014). Charting Memory and Mapping Reality (M.A. Thesis, Southern Illinois University Edwardsville-Graduate School).
  • - Marks, Laura U.. (2000). The Skin of the Film: Intercultural Cinema, Embodiment and the Senses. Durham: Duke University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctv1198x4c
  • - Poroulam, Mehrdad. (November 2022). Flashback in Cinema: 5. Time in Cinematic Image. Rizomedia. (in Persian). https://rhizomedia.ir/2020/11/21/flashback-5
  • - Radstone, Susannah. (2010). Cinema and Memory. In Memory Histories, Theories, Debates, Susannah Radstone & Bill Schwarz (Eds.). New York: Fordham University Press. 325-342.
  • - Rouhani, Ali., Abooata Amlashi, Emad. (2016). Henry Bergson’s Theory of Memory-Time and its Influence on Contemporary Iranian Cinema Narrative. Journal of Dramatic Arts & Music, (15), 55-72. (in Persian) https://doi.org/10.30480/dam.2018.547
  • - Sulaberidze, Salome. (2016). The Cinematic Representation of Traumatic Experience in Youth (In Contemporary Documentary Film) (M.A. Thesis, Film and Photographic Studies Program, Leiden University-Department of Media Studies).
  • - Thompson, Kristin. (1988). Breaking the Glass Armor: Neoformalist Film Analysis. Princeton: Princeton University Press. https://doi.org/10.2307/j.ctvzxx93s
  • - Turim, Maureen. (1989). Flashbacks in Film: Memory & History, New York and London: Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315851761
  • - Turim, Maureen. (1998). Definition and Perspective of Flashback. Shahram Najafiyan (trans.). Farabi Journal, (28), 82-97. (in Persian)
  • - Van Dijck, J.. (2008). Future Memories: The Construction of Cinematic Hindsight. Theory, Culture & Society, 25 (3), 71-87
  • . http://dx.doi.org/10.1177/0263276408090658
  • فیلم شناسی: - مهرجویی، داریوش. (کارگردان). (1376). درخت گلابی.
  • - Resnais, Alain. (Director). (1959). Hiroshima, Mon Amour. - Resnais, Alain. (Director). (1961). Last Year at Marienbad.