برساخت و بازنمایی هویت قومی در آوازهای فوتبال: مطالعه موردی شعارهای هواداران تیم تراکتور تبریز

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه موسیقی، دانشکده معماری و هنر، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

چکیده

موسیقی و فوتبال هر دو هویت ساز هستند که در پدیده سومی به نام شعارهای هواداری، کنار هم قرار می‌گیرند. شعارهای هواداران از منظر اتنوموزیکولوژی یک رفتار موسیقایی محسوب می‌شود. شکل‌گیری این رفتار موسیقایی مبتنی بر اجرای مشارکتی است که در آن تاکید بر حضور حداکثری افراد است و از دو گانه‌ی هنرمند-مخاطب خبری نیست.  معمولا شعارهای هواداری محملی برای بروز هویت قومی می‌شوند. موسیقی‌های مردم پسند ایران، ترکیه‌ و جمهوری آذربایجان، نوحه‌های مذهبی، شعار‌های سیاسی مربوط به انقلاب اسلامی، شعارهای هواداران تیم‌های ترکیه و موسیقی‌های فولکلور از مهم‌ترین منابع موسیقایی هواداران تراکتور برای شعارسازی محسوب می‌شوند. این شعارها به خصوص از سال 1388، با صعود مجدد تراکتور به لیگ برتر با مضامین هویتی همراه می‌شوند. از سال 1388 تا اوایل دهه‌ی 1390 این شعار‌ها تحت تاثیر جنبش‌های قومیتی در آذربایجان، جنبه‌ی سیاسی به خود می‌گیرند و بر خودمختاری تاکید می‌کنند. پس از آن و با اقدامات امنیتی، جنبه‌های سیاسی کمرنگ تر می‌شوند و  جنبه‌های فرهنگی در شعارها بروز بیشتری می‌یابند. تاکید بر آذربایجان به عنوان سرزمین مادری از مهم‌ترین مفاهیم مطرح شده در شعارهای هواداران است. تاکید بر هویت آذربایجانی غالبا در عنصر کلام اتفاق می‌افتد و به لحاظ موسیقایی، محدودیتی برای استفاده از موسیقی‌های غیر آذری دیده نمی‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Construction and Representation of Ethnic Identity in Football Songs: A Case Study of the Chants of Tabriz Tractor Team Fans

نویسنده [English]

  • Keivan Aghamohseni
Assistant Professor of Music,, University of Guilan
چکیده [English]

Music and football are both identity-enhancing phenomena that come together in a third phenomenon called fan chanting. Fan chants are considered a musical behavior from the perspective of ethnomusicology. Ethnomusicology does not have an object-oriented approach and emphasizes more on performance. In the duality of music/work-performance, ethnomusicology gives more importance to performance. Music is a social activity through which people create their identity. In relation to the issue of identity, ethnomusicology specifically deals with the contribution of music in the formation of social identity. In this connection, four aspects are examined: 1. music as a symbol of identity, 2. music as an opportunity to share identity, 3. music as a factor in creating an emotional quality for identity, and 4. music as a factor in creating a positive capacity for identity. The formation of fan chants is based on participatory performance, where the emphasis is on the maximum participation of people and there is no mention of the duality of artist-audience. With this perspective, performance does not exist for the sake of presenting musical works, but musical works exist so that they can provide artists (fans) with something to perform. One of the common functions of music among different cultures is the issue of expressing identity. One of the aspects of identity is ethnic identity, and fan chanting becomes a vehicle for the manifestation of this type of identity in multi-ethnic countries. Based on field research conducted in Tabriz and using the netnographic method, the main musical sources used by Tractor fans to make chants are as follows: Iranian, Turkish and Azerbaijani popular music, religious music, political slogans related to the Islamic Revolution, chants by fans of Turkish football teams and folk music. Melodies are used from mentioned musical sources, with changes in the original texts. After changing the text, two modes are possible; either the original melody is used in a simpler way, or basically "de-melody" happens and the slogan is sung on the platforms with an emphasis on keeping the rhythm of the original source and with new words. Of course, we should not consider "simplification of melody" and "de-melody" as an absolute binary, but in fan slogans, the use of melody is dynamically changing between "simplification of melody" and "de-melody".
These chants, especially since 1388 (2009), with the re-ascension of Tractor to the Premier League of Iran, are widely associated with identity themes. From 1388 (2009) to the beginning of the 1390s (2010s), under the influence of ethnic movements in the 1380s (2000s) in Azerbaijan, these chants took on a political aspect and emphasized issues such as autonomy. After that and with the security measures, the political aspects become less prominent and the cultural aspects become more prominent in the chants. Emphasizing Azerbaijan as a motherland is one of the most important concepts raised in the repertoire of fans' chants in recent years. Emphasis on Azerbaijani identity often occurs in the text, and in terms of musical genre, there is no limit to the use of non-Azerbaijani music.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Football songs
  • Ethnic identity
  • Ethnomusicology
  • Fan chanting
  • Tabriz tractor team
آزاده‌فر، محمدرضا.(۱۴۰۱). اتنوموزیکولوژی: رویکردهای مطالعاتی. تهران: نشر نی .
امیری، ابوالفضل؛علوی وفا، حمید. (1395). « علل پدیدایی بحران تیم فوتبال تراکتورسازی تبریز و عملکرد سپاه عاشورا در مدیریت آن». در مدیریت بحران و وضعیت های اضطراری. 28، تابستان. صص 105-140.
پورقلی، محسن. (1386). « قومیت گرایی در آذربایجان؛ ماهیت و عملکرد». در فصلنامه‌ی حصون. 14، زمستان. صص 192-215.
رایس، تیموتی.(1400). اتنوموزیکولوژی، یک مقدمه بسیار کوتاه. ترجمه: مریم قره‌سو، رضا حسینی بقانام، تهران: پارت.
طالبی، ابوتراب؛عیوضی، یاور. (1392). «هویت طلبی قومی در فضای مجازی». در نشریه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. 16، پاییز. صص 135-172.
فتح زاده، حسن. (1390). « دریدا و گفتمان علوم انسان». در دو فصلنامه‌ی فلسفی شناخت. 65/1، پاییز و زمستان. صص105-118. قاسمی، محمد علی. (1386). «جنبش های جدید اجتماعی: مطالعه موردی آذربایجان». در نشریه مطالعات راهبردی. 35، بهار. صص 61-88.
نیکنام لاله، ایوب. (1394). تاریخ فوتبال تبریز. تبریز: هنر اول.
Elias, Norbert & Scotson, John L.(1990). Etablierte und Außenseiter. Frankfurt am Main: Suhrkamp
Folkestad, Göran. (2002). "National identity and music" In Handbook of musical identities.
David J. Hargreaves, Dorothy Miell, Raymond A.R. MacDonald(eds.). New York: Oxford University Press. p. 151-162.
Kopiez, Reinhard & Brink, Guido. (1998). Fußball-Fangesänge : eine FANomenologie.
Würzburg: Königshausen und Neumann
Rice, Timothy. (2017). "Reflection on Music and Identity in Ethnomusicology" In Modeling ethnomusicology. Timothy Rice(eds.). New York: Oxford University Press. p.139-160.
Small, Christopher. (1998). Musicking. Hanover: University Press of New England.
Stokes, Martin. (1994). Ethnicity, identity and music: the musical construction of place. New York: Oxford- Berg.
Turino, Thomas. (2008). Music as social life. Chicago: Univ. of Chicago Press.
Winands, Martin. (2015). Interaktionen von Fußballfans: das Spiel am Rande des Spiels. Wiesbaden: Springer.