بازنمود جلوه های اساطیری پری در سینما براساس نظریة زبرمتنیت (بررسی موردی: مجموعة تلویزیونی آب پریا)( علمی- پژوهشی)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ادبیات علوم انسانی - دانشکده ادبیات علوم انسانی - دانشگاه بیرجند -بیرجند - خراسان جنوبی -

2 ادبیات علوم انسانی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه بیرجند - بیرجند - خراسان جنوبی

3 گروه زبان و ادبیات فارسی- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- دانشگاه بیرجند

چکیده

«آب پریا» سریالی است بر پایة مضامین اساطیری و افسانه‌ای که با تکیه بر نقش «پری» و تعامل آن با «انسان»، وضعیت نامناسب طبیعت ایران را می‌کاود. در این پژوهش به بررسی تحولاتی پرداخته‌ایم که در روند تبدیل پدیدۀ اسطوره‌ای پری به تصویری سینمایی و در نتیجه تغییر خویشکاری‌های آن رخ می‌دهد. برای نیل به این هدف از نظریۀ زبرمتنیت ژنت بهره برده‌ایم و تراگونگی‌ها (سبکی و مضمونی)، تقلیل‌ها و تشدیدهای زیرمتن (اساطیر و افسانه‌های مرتبط با پریان) را نسبت به زبرمتن (تصویر پریان در سریال) سنجیده‌ایم. با این هدف، فیلمنامۀ سریال با بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای و با روش توصیفی- تحلیلی بررسی شده است. در نهایت، روشن شد که مهم‌ترین شخصیت این سریال، آب پری، همچنان نمودی اساطیری و سه پری دیگر بیشتر نمودی افسانه‌ای یافته‌اند. تراگونگی سبکی تحت تأثیر تغییر رسانه یا مدیا بوده است؛ اما تراگونگی مضمونی بیشتر در راستای تحول شخصیت پری و تعامل او با انسان رخ داده‌است. تقلیل‌ها در زمینۀ اساطیر آفرینش و نزول درجة ایزدان و امشاسپندان بوده است که در قالب پریان نمودار می‌گردند؛ اما تشدید‌ها بیشتر در راستای هدف سریال (تأکید بر اهمیت حفظ محیط زیست و به‌ویژه آب) و با افزودن شخصیت‌های مرتبط با طبیعت انجام شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Representation of Mythical Aspects of Fairy in Cinema Based on HypertextualiteTheory: A Case Study of Ab-Pariya TV Series

نویسندگان [English]

  • zahra rezaei 1
  • hamed noruzi 2
  • Ebrahim Mohammadi 3
1 adabiyat oloomensani - daneshkade adabiyatoloomensani- daneshgah berjand- berjand - khorasanjonubi
2 adabiyat vaoloomensani - daneshkade adabiyat va oloom ensani - daneshgah berjand- birjand- khorasanjonubi
3 Department of Persian Language and Literature Literature and Humanity Faculty University of Birjand
چکیده [English]

Ab-Pariya is a serial based on mythological and legendary themes that explores the inappropriate state of nature of Iran by relying on the role of "fairy" and its interaction with "human". The cinematic representation of such themes entails fundamental changes in the characters, mythical space and time. In this study, we examine the evolution of the process of transforming mythical phenomena of fairy into cinematic imagery that results from a change in kinship. The present study adopts using the mythical critique and the inter-semiotic approach and Jenetteey’s hypertextualite theory to examine the mythical aspects of fairy and how it developments and analyze the similarities and differences of the definitions of fairy in literature Persian, Myth and legend With its definitions in the Current and modern world as well as in the cinema and Ab-Pariya series. hypertextualite is a type of Gerard Genette’s Transtextualite Genette used the concept in order to expand on the Intertextualite theory. The term Intertextualite was coined by Julia Kristeva. Kristeva first applied the term in her studies on Mikhail Bakhtin. In those studies, she set to investigate the relationship between two texts. According to Intertextualite theory, a text may be influenced by some previously written texts by other authors. Hyper-textualite includes “trigonomy” which refers to the possible differences between present text and previously written texts and “homogeneity” which refers to the similarities between present text and previously written texts and in some cases its imitation from the previous text. In order to conduct the present study Ab-Pariya TV series is implemented. Findings of the study are analyzed through using descriptive-analytical methods. The study utilizes the library and electronic resources as well in order to analyze the collected data. After careful analysis, it became clear that the most significant myth that was depicted in this TV series is myth of water. In the TV series, Ab-Pary undertakes the duty of water protection. In mythology, this character is equal to Goddess of water (Anahita) and (Amshaspand) Khordad. Among other Pary character in this series are Sabz-Pary and Abr-Pary. Sabz_Pary is symbol of Amshaspandan such as Sepandarmaz and Amordad. Abr-Pary is symbol of Tishtar. In addition, Barf-Pary is another Pary character that appears in this series. She is symbol of Nane-Sarma who is a legendary character as well. Stylistic Translate of has been influenced by media change, but more Thematic Translate has occurred in the evolution of Perry's personality and his interaction with man. The reductions have been in the myths of creation and in the degree of divinity of the gods and Amish Spas, which are plotted in fairy , but the Resonances are more in line with the serial goal (emphasizing the importance of preserving the environment and especially water) and adding Nature related characters accomplished. The function of mythology has also been modified. This change is clear in cases such as change of religious function to non-religious, change in function of time and place, change in function of Pary.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fairy
  • Ab-Pariya TV Series
  • Stylistic Translate
  • Thematic Translate
  • Reduction
  • Resonance
آلن، گراهام (1380). بینامتنیت، ترجمة پیام یزدانجو، نشر مرکز، تهران.
آلن سگال، رابرت (1389)، اسطوره، ترجمة فریده فرنودفر، بصیرت، تهران.
آموزگار، ژاله (1376)، تاریخ اساطیری ایران، چاپ دوم، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)، تهران.
امینی، آناهیتا (1390)، اسطورة آناهیتا در ایران، یونان و هند، چاپ اول، انتشارات پاژ، مشهد.
الیاده، میرچا (1362)، چشم­اندازهای اسطوره، ترجمة جلال ستاری، انتشارات توس، تهران.
برومند، راضیه و مرتضوی، گیتی (نویسنده). (1392)، «آب پریا»، شبکه دو، صدا و سیمای ج.ا ایران.
بهنام، مرتضی (1394)، «تقدس آب در اساطیر ایران باستان»، تاریخ­پژوهی، شمارة 65، صص 366- 339.
بیگوند، بهروز (1392)، جشن­های فراموش شدة ایران باستان، چاپ دوم، مؤلف، تهران.
پورداود، ابراهیم (1377)، یشت­ها، اساطیر، تهران.
خوارزمی، مهدیه (1395)، «بررسی سیر تحول پری در ادب فارسی از آغاز تا قرن هشتم»، محمد صادق بصیری، پایان­نامة کارشناسی ارشد رشتة زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید باهنر کرمان.
رضی، هاشم (1383)، جشن­های آب، بهجت، تهران.
...................... (1384)، اوستا، چاپ ششم، بهجت، تهران.
سرخوش، فائقه (1389)، اسطورة آسمان و زمین، زمین و آسمان، ترفند، تهران.
سرکاراتی، بهمن (1378)، سایه­های شکار شده: گزیده مقالات فارسی، نشر قطره، تهران.
شعبانی، رضا (1379)، آداب و رسوم نوروز، انتشارات بین­المللی الهدی، تهران.
صبحی مهتدی، فضل­الله (بی تا)، عمو نوروز، انتشارات اشرفی، تهران.
عندلیب، مریم (1390)، «پری و پریان در ادبیات فارسی (در برخی از متون نظم و نثر فارسی تا قرن هشتم)»، غلامعلی فلاح، پایان­نامة کارشناسی ارشد رشتة زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه تربیت معلم.
فرنبغ دادگی (1385). بندهش، گزارنده مهرداد بهار، چاپ سوم، توس، تهران.
کراسنوولسکا، انا (1382)، چند چهرة کلیدی در اساطیر گاه­شماری ایرانی، ترجمة ژاله متحدین، نشر ورجاوند، تهران.
کرتیس، وستا سرخوش (1373)، اسطوره­های ایرانی، ترجمة عباس نخبر، چاپ اول، نشر مرکز، تهران.
کریستوا، ژولیا. (1381). «کلام، مکالمه و رمان» در به سوی پسامدرن پساساختارگرایی در مطالعات ادبی، ترجمة پیام یزدانجو، تهران: مرکز.
مالاندرا، ویلیام. و (1391)، مقدمه­ای بر دین ایران باستان براساس متن­هایی از اوستا و کتیبه­های هخامنشی، ترجمة خسرو قلی­زاده، بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه، تهران.
مختاری، محمد (1379)، اسطورة زال، چاپ دوم، توس، تهران.
مشهدی نوش­آبادی، محمد (1395). «اسطورة غیبت دختر»، فصلنامة ادبیات عرفانی و اسطوره­شناختی، سال 12، شمارة 45، صص 282- 249.
نامور مطلق، بهمن (1386)، «ترامتنیت مطالعة روابط یک متن با دیگر متن­ها»، پژوهش­نامة علوم انسانی، شمارة 56، صص 98-83.
.............................. (1391)، «گونه­شناسی بیش­متنی»، فصلنامة پژوهش­های ادبی. سال نهم. شمارة 38، صص 152-139.
.............................. (1395)، بینامتنیت، سخن، تهران.
نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف (1373)، هفت پیکر، به تصحیح برات زنجانی، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
هینلز، جان راسل (1383)، شناخت اساطیر ایران، ترجمة باجلان فرخی، اساطیر، تهران.
یاحقی، محمدجعفر (1375)، فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، چاپ دوم، سروش، تهران.