تحول سنت باغشی‌گری در ترکمن‌صحرا: موردی خاص از تغییرات موسیقایی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 ندارم

2 عضو هیئت تحریریه

چکیده

مطالعه­ و تحلیلِ موسیقی باغشی‌های ترکمن‌صحرا و رابطه­ی آن‌ها با این موسیقی در تقابل وضعیت گذشته و حال، علاوه بر آن‌که آشکارکننده‌ی تغییرات در این سنت موسیقایی است، صورتی خاص از تغییرات موسیقایی را بر ما عیان می‌کند. همچون دیگر جمهوری‌های آسیای مرکزی، سنت باغشی‌گری در ترکمنستان تحت‌فشار سیاست‌های توسعه‌ی فرهنگی که توسط مراجع فراموسیقایی اعمال‌شده‌اند، تغییراتی اساسی کرده است. آنچه در وضعیت کنونی در ترکمن‌صحرا، در غیاب چنین فشار‌هایی، به‌صورت تغییراتِ از پایین یعنی بر اساس میل و انتخاب باغشی‌های منطقه مشاهده می‌شود، مجموعه‌ی پیچیده‌ای از پاسخ‌های واگرا و همگرای باغشی‌های ترکمن‌صحرا به تغییرات روی‌داده در ترکمنستان و فرآورده‌های آن است.  در این مطالعه که به روش کیفی و مبتنی بر پژوهش‌ میدانی و مطالعه‌ی کتابخانه‌ای انجام شده، نشان داده می­شود که واکنش‌های باغشی‌ها به تحولات اخیر با در نظر گرفتن دوگانه‌ی باغشی‌گری حرفه‌ای/غیرحرفه‌ای محصولِ تغییرات اجتماعی اخیرِ ترکمن‌صحرا، سکونت و یکجا‌نشینی، معنادار می‌شوند. در این میان، حرفه‌ای‌ها حافظانِ عناصر تداوم‌بخش سنت بوده و غیرحرفه‌ای‌ها مهم‌ترین تحولات را در این سنت موسیقایی در منطقه رقم‌زده‌اند. تحولاتی که به‌صورت تقلید و اقتباس و از آنِ خود کردنْ تغییرات از پایین، بر اساس میل و انتخاب، به‌نظر می‌رسند اما در باطن صورتی ویژه از انتقال فرهنگی به‌صورت غیرمستقیم را تبیین می‌کنند.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Evolution of Tradition of Baghshi in Turkmen-Sahra: ُA Special Case of Musical Change

نویسندگان [English]

  • Arman Goharinasab 1
  • Sasan Fatemi 2
1 -
2 -
چکیده [English]

The musical tradition of Turkmen bagshy (bagshychylyk) is the core of Turkmen culture in Turkmen-Sahra (Iran) and Turkmenistan. Since the last decades of the 19th century, this tradition has faced various degrees of transformation due to the Socio-political evolutions. In this paper, we focus on the musical culture in Turkmen-Sahra and explore the changes by juxtaposing its past with its present. Our study is based on several fieldworks in Turkmen-Sahra including hours of interviews with informants from Turkmen-Sahra and Turkmenistan from 2010 to 2015. Moreover, monographs, travelogues, and audio-visual materials are considered as well. To provide a basis for comparison we cast light on the Turkmen-Sahra case according to the concept of musical change. Taking various aspects of musical change into account the Turkmen-Sahra case seems to be a special one mostly through a particular type of acculturation which we refer to as indirect acculturation. While various cultural policies were followed in Turkmenistan since the Russian revolution to manipulate music, in Turkmen-Sahra, by contrast, the musical culture has been almost free from such governmental pressures. It is worth mentioning that the musical change in Turkmen-Sahra is not the result of the bagshys’ individual preferences and the changes in Turkmenistan play a major role here. In this process, the change does not occur simply by borrowing and modifying what bagshy receives from the other side of the border, but a complicated set of divergent and convergent responses should be considered in analyzing the process of musical change. The above-mentioned responses become significant in the duality of professional and non-professional bagshy. Non-professionals belong to the new social class of educated Turkmens emerged in the 1940s following the social changes in Turkmen-Sahra caused by the settlement of nomad Turkmens. They adopt a distinct approach to Turkmen musical tradition as a problem of identity, while the professionals consider it just a profession. Despite the professionals' tendency to maintain continuity and the non-professionals keen interest in change as the prevailing aspects of musical change in Turkmen-Sahra, the two group adopt either convergent or divergent responses depending on the situations. We study the duality of responses within the parameters of education, drawing distinctions with Turkmenistan, utilizing new musical instruments, individual/group performances, and reterritorialization. In conclusion, the musical change in Turkmen-Sahra grounded in the processes of imitation and adaptation while the continuity is based on rejecting the musical products of Turkmenistan. This demonstrates how the musical change in Turkmen-Sahra is defined as indirect acculturation rather than a model in which the changes in Turkmenistan are imported and accepted by bagshys of Turkmen-Sahra in a passive manner.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Baghshi
  • Turkman Music
  • Musical Change
  • Turkmen-Sahra
  • Turkmenistan
ابوالحسن‌شیرازی، حبیب‌الله و محمدرضا مجیدی (۱۳۸۲)، سیاست و حکومت در آسیای مرکزی، نشر قومس، تهران.
اونق، عید محمد (۱۳۸۱)، آفریننده سبک‌ها ما نیستیم، مردم هستند (پای صحبت خلیفه دُردی طریک)، یاپراق، سال 5، شماره 20، صص ۱۱۹-۱۲۰.
بلکینگ، جان (1393)، چند مسئله‌ی نظری و روش‌شناختی در مطالعه‌ی تغییرات موسیقایی، ترجمه‌ی ناتالی چوبینه، فصلنامه موسیقی ماهور، سال هفدهم، شماره 5 و 6، صص 79-110.
درویشی، محمدرضا (۱۳۷۶)، آیینه و آواز، واحد موسیقی حوزه هنری، تهران.
درویشی، محمدرضا (۱۳۸۰)، از میان سرودها و سکوت­ها: گزیده­ی نوشتار و گفتار، موسسه فرهنگی ماهور، تهران.
دورینگ، ژان (1385)، قدرت، مرجعیت سیاسی و موسیقی در فرهنگ‌های آسیای داخلی، ترجمه‌ی ناتالی چوبینه، فصلنامه موسیقی ماهور، سال هجدهم، شماره ۳۲، صص ۱۰9-1۳۱.
عاشور پور، نور محمد (1388)، دیوان مختومقلی فراغی (متن انتقادی)، 2 جلد، مختومقلی فراغی، گرگان.
فاطمی، ساسان (1381)، موسیقی و زندگی موسیقایی مازندران: مسئله‌ی تغییرات، ماهور، تهران.
قجقی، نیاز دردی و منصور مرادی (۱۳۸۱)، هرکس که به عشق موسیقی گرفتار شود تا آخر عمر با آن زندگی می‌کند، گفتگو با اراز محمد کلته نوازنده کمانچه، یاپراق، سال 5، شماره ۲۰، صص 112-115.
کارر دونکاس، هلن (۱۳۷۶)، انقلاب روسیه و سیاست شوروی در آسیای میانه، آسیای میانه (مجموعه مقالات تاریخی)، ترجمه‌ی کاوه بیات، دفتر پژوهش‌های فرهنگی، تهران.
کاظمی، بهمن و میترا سعیدی (1390)، موسیقی قوم ترکمن، موسسه تألیف، ترجمه نشر آثار هنری متن، تهران.
لوگاشوا، بی‌بی رابعه (1359)، ترکمنهای ایران (پژوهش تاریخی-مردم­شناسی)، شباهنگ، تهران.
لِوین، تئودُر (1385 الف)، موسیقی در ازبکستان امروز: همگرایی زیبایی‌شناسی مارکسیستی و سنت آسیای مرکزی، ترجمه‌ی ناتالی چوبینه، فصلنامه موسیقی ماهور، سال هجدهم، شماره ۳۲، صص ۱5۵-163.
لِوین، تئودُر (1385 ب)، بازقلمروسازی فرهنگ در دولت‌های جدید آسیای مرکزی: گزارشی از ازبکستان، ترجمه‌ی ناتالی چوبینه، فصلنامه موسیقی ماهور، سال هجدهم، شماره ۳۲، صص ۱۶۵-1۷۵.
مجد، فوزیه (۱۳۸۲)، بخشی اولیاقلی یگانه، دفترچه‌ی لوح فشرده، موسسه فرهنگی و هنری ماهور، M.CD-136.
مسعودیه، محمدتقی (1379)، موسیقی ترکمنی: آوانویسی و تجزیه و تحلیل، ماهور، تهران.
مصطفایی، نظر محمد (1378)، مقدمه‌ای بر موسیقی ترکمن، نظر محمد مصطفایی، تهران.
Beljaev, Viktor Michajlovič & Mark Slobin (1975), The Music Culture of Turkmenia, In Central Asian Music: Essays in the History of the Music of the Peoples of the USSR. Middletown, CT: Wesleyan University Press, pp 129-174.
Blackwell, Carole) 2013(, Tradition and Society in Turkmenistan: Gender, Oral Culture and Song, Routledge.
Dunn, Stephen P & Ethel Dunn (1962), Directed Culture Change in the Soviet Union: Some Soviet Studies, American Anthropologist, New Series, Vol. 64, No. 2, pp 328-339.
Edgar, Adrienne Lynn (2006), Tribal nation: the making of Soviet Turkmenistan, Princeton University Press, ??????.
Goshayeva, Bahar (2015), Glimpses of History of the Formation of the Orchestra of Turkmen National Musical Instruments, In Young Scientist USA, Vol.4, pp 63-70.
Gullyev, Shakhym (2012), The Musical Life of Post-soviet Turkmenistan, In Eurasia Twenty Years After, Shipra Publications, pp 409-421.
Gullyev, Shakhym (1985), Iskoosteva Turkmenckix Bagshy, Ashgabat, Ilim.
 
Horak, Slavomir (2005), The ideology of the Turkmenbashy regime, Perspectives on European Politics and Society 6, No. 2, pp 305-319.
Kartomi, M. J (1981), The processes and results of musical culture contact: A discussion of terminology and concepts, Ethnomusicology25(2), pp 227-249.
Merriam, Alan P (1964), The anthropology of music, Northwestern University Press, ?????.
Moxley, Alyssa (2014), The concept of traditional music in Central Asia: From the Revolution to independence, In Social and Cultural Change in Central Asia, Edited by Sevket Akyildiz and Richard Carlson, pp 63-71.
Nettl, B. (2005), The study of ethnomusicology: Thirty-one issues and concepts, University of Illinois Press, ????.
Vucinich, Alexander (1960), Soviet Ethnographic Studies of Cultural Change”, American Anthropologist, New Series, Vol. 62, No. 2, pp 867-877.