کاربردها و کارکردهای پدیدۀ صوتی ـ موسیقاییِ آوازخوانی فروشندگان در بازار بزرگ شهر رشت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه موسیقی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه گیلان، رشت، ایران.

2 کارشناس ارشد موسیقی شناسی (اتنوموزیکولوژی،) گروه موسیقی شناسی، دانشکده موسیقی، دانشگاه هنر تهران، تهران، ایران. 

چکیده

مناسبات اقتصادی حاکم بر بازارها، همواره در شکل‌گیری و نوع تعاملات انسانیِ میان عرضه‌کننده و متقاضی، تاثیرگذار بوده‌اند. دراین‌میان، بازارهایی با ساختار و بافتِ سُنتی (نظیر آنچه در بازارهای گیلان مشاهده می‌شود)، علاوه‌بر تبعیت از مناسبات اقتصادیِ مرسوم، موقعیت‌ها و شرایطی را ــ به‌واسطۀ نظم فرهنگیِ مستقر در جامعه ــ پدید می‌آورند که از تعاملات انسانی گرفته تا انتظام‌یافتگیِ سطوح مرتبط با ساختار کالبدی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. این مقاله با هدف صورت‌بندی و تحلیل آوازهای فروشندگان بازار بزرگ رشت، بر اساس مفاهیم «کاربرد» و «کارکرد»، در صدد پاسخ‌گویی به این سؤال است که این آوازها چه کاربردها و کارکردهایی در بستر بازار دارند. داده‌های گردآوری‌شده، مشتمل‌بر صداها و تصاویر ضبط‌شده، گفتگو با فروشندگان و مراجعین و همچنین مشاهدات میدانی در بازار بزرگ رشت و برخی از بازارهای محلی استان گیلان است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که کاربرد این پدیدۀ صوتی ـ موسیقایی در بستر بازار، محورهای چهارگانۀ «خبررسانی»، «تبلیغاتی»، «نمایشی» و «بازخوانی» را دربرمی‌گیرد و کارکرد آوازهای مذکور، در هشت محورِ «برقراری ارتباط»، «ارائۀ نمادین مفاهیم»، «بیان احساسات»، «لذت زیبایی‌شناختی»، «سرگرم‌کردن»، «اعتباربخشی به نهادهای اجتماعی»، «کمک به تداوم و ثبات فرهنگی» و «کمک به یکپارچگی جامعه» قابل صورت‌بندی‌اند. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Uses and functions of the sonic -musical phenomenon of sellers singing in the big market of Rasht

نویسندگان [English]

  • Narges Zaker Jafari 1
  • Mehdi Mokhtari 2
1   Associate Professor, Department of Music, Faculty of Architecture and Art, University of Guilan, Rasht, Iran.
2  Master of Musicology )Ethnomusicology), Department of Musicology, Faculty of Music, Tehran University of Art, Tehran, Iran.
چکیده [English]

The study of music in a specific cultural context requires that the ratio of music to the culture under study (the ratio of the part to the whole) be in the center of attention. The characteristics and components of the traditional and local markets of Guilan province are significantly influenced by the culture that governs this geography, and factors such as the physical structure of the central markets, the order established in the weekly markets, as well as hand-selling and display, lead to the formation of a tradition in accordance with the resulting cultural components. Has been the mentioned tradition, which is presented by the sellers, in the form of singing and using audio-musical capabilities, is considered a practical tool and possibility for product promotion at the market level. The economic relations governing the market have always been influential in the formation and type of human interactions between the supplier and the applicant. In the meantime, markets with a traditional structure and texture - in addition to following conventional economic relations - due to factors that often entered the markets through the channel of the cultural order established in the society, create situations and conditions that range from human interactions to the regularization of levels related to They affect the physical structure of the market. This article, with the aim of reviewing, formulating and analyzing the songs of the sellers of the Grand Bazaar of Rasht, based on the concepts of "use" and "function", aims to answer the question of what uses and functions these songs have in the market context. The data collected in line with the objectives of the research include recorded sounds and images, conversations with market sellers and customers, as well as field observations. In this article, by adopting a functionalist approach, the "uses" and "functions" of market sellers' songs have been identified and formulated based on the definitions provided by Alan Merriam of the concepts of use and function. Therefore, the main question in this research, relying on the two concepts of application and function, is focused on the issue of what are the uses of the Jār-Āvā phenomenon as a tool that is used by sellers in the first place, with the purpose of informing and promoting goods, in the context of the market. And it has functions. The findings of the research show that the application of this audio-musical phenomenon in the market includes the four axes of "news", "advertisement", "performance" and "recitation" and the function of the mentioned songs, in eight axes which include "establishing communication", "Symbolic presentation of concepts", "expressing feelings", "aesthetic pleasure", "entertaining", "accrediting social institutions", "helping cultural continuity and stability" and "helping the integration of society" can be formulated. The data used in the present research was collected in the period between 1395 and 1400, and the method of data collection was through audio and video recording, field observations, and library studies. The collected data have been studied using the descriptive-analytical method and referring to library sources.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Bāzār Songs
  • Jār-Āvā
  • Rasht Grand Bāzār
  • Uses and functions
  • Functionalism
آوتوِیت، ویلیام و تام باتامور (1392)، فرهنگ علوم اجتماعی قرن بیستم، ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نشر نی.
احمدی، بابک (1388)، حقیقت و زیبایی، تهران، مرکز. بیضایی، بهرام (1387)، نمایش در ایران، تهران، روشنگران و مطالعات زنان.
بوردوِل، دیوید و تامپسون، کریستین (1394)، هنر سینما، ترجمه فتاح محمدی، تهران، مرکز.
پاینده لنگرودی، محمود (1375)، فرهنگ گیل و دیلم: فارسی به گیلکی، تهران، امیر کبیر.
جاوید، هوشنگ (1396)، فرهنگ موسیقی کار در ایران، مجموعه مقالات آوازها و نغمه‌های کار در ایران، تهران، سوره مهر.
ریویر، کلود (1391)، درآمدی بر انسان‌شناسی، ترجمه‌ ناصر فکوهی، تهران، نشر نی.
سیدحسینی، رضا (1384)، مکتب‌های ادبی، ج2، تهران، نگاه. گیرتس، کلیفورد (1399)، تفسیر فرهنگ‌ها، ترجمه محسن ثلاثی، تهران، ثالث. فکوهی، ناصر (1393)، مبانی انسان‌شناسی، تهران، نشر نی. مریام، آلن (1396)، انسان‌شناسی موسیقی، ترجمه مریم قرسو، تهران، ماهور. نظری‌مقدم، جواد (1400)، «ویژگی‌های آواها و ترانه‌های کار کاسبان محلی در بازارهای سنتی رشت»، دو ماهنامۀ فرهنگ و ادبیات عامه. 9(37). 320-293.
نفیسی، علی‌اکبر (2535)، فرهنگ نفیسی، ج2، تهران، کتابفروشی خیام.
ویلکینسون، رابرت (1388)، هنر، احساس و بیان، ترجمه امیر مازیار، تهران، فرهنگستان هنر.
Gioia, Ted (2006), Work Songs, Durham and London, Duke University Press.
Kluckhohn, Clyde (2018), Mirror for Man: The Relation of Anthropology to Modern Life, New York and London, Routledge. Merriam, Alan P (1980), The Anthropology of Music, First paperback edition, Northwestern University Press.
Nettl, Bruno (2015), The Study of Ethnomusicology: Thirty-Three Discussions, Third edition, Urbana, Chicago, and Springfield, University of Illinois Press.
Ortega, José Luis (2021), »Cover versions as an impact indicator in popular music: A quantitative network analysis«, PLOS ONE 16(4), e0250212.
Rice, Timothy (2014), Ethnomusicology: A Very Short Introduction, New York, Oxford University Press.