2024-03-29T10:20:02Z
https://jfadram.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=6985
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1393
19
2(پاییز و زمستان 1393)
سیرِ نفوذِ موسیقی غربی به ایران در عصرِ قاجار
ساسان
فاطمی
چکیده
نفوذ موسیقی غربی به ایران، برخلاف نقاشیِ غربی که از عصر صفوی آغاز شد، بسیار متأخر است و از دورة قاجار عقبتر نمیرود. در ضمن، این نفوذ بهطور غیرمستقیم و در پیِ مدرنسازیِ قشونِ کشور توسط عباسمیرزا صورت گرفت که یکی از ملزوماتِ آن، ایجاد دستة موسیقیِ نظامی بهشیوة غربی بود. بنابراین، موسیقی غربی، مثل برخی از کشورهای منطقه، با موسیقیِ نظامی وارد ایران شد و بعدها، در زمان ناصرالدینشاه، آموزشِ نظاممندِ مبانیِ این موسیقی را نیز، توسط یک افسرِ موسیقیِ فرانسوی، با خود همراه آورد. با این حال، شواهد نشان میدهد که در طولِ دورة قاجار، این موسیقی تأثیرِ ناچیزی بر موسیقیِ ایران از نظر ساختاری به جا گذاشت و بیشتر، بهعنوان یک «موسیقیِ دوم»، در کنار موسیقیِ ایرانی به حیات خود ادامه داد؛ چیزی که قابلمقایسه با تأثیر سریعِ نقاشیِ غربی، که تقریباً از همان ابتدا منجر به «فرنگیسازی» شد و در اواسط عصرِ ناصری تقریباً بهکلی نقاشیِ سنتی را به حاشیه راند، نیست. برای اینکه موسیقیِ غربی تأثیری روشن بر فرهنگِ شنیداری و به تبعِ آن، بر ساختارهای موسیقیِ ایران بگذارد، میبایست تا دورة پهلوی صبر کرد. با این حال، برخورد با موسیقیِ غربی منجر به نوعی مدرنسازی در فرهنگ موسیقاییِ کشور در اواخر عصر قاجار شد.
واژههای کلیدی
موسیقی غربی
قاجار
موسیقی نظامی
فرنگی سازی
2014
09
23
5
16
https://jfadram.ut.ac.ir/article_51688_957d9908bafaf27ee6f5b5dc7f591d76.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1393
19
2(پاییز و زمستان 1393)
موسیقی در دربار خلفای عصر اول عباسی
سیداحمدرضا
خضری
حلیمه
جعفرپور نصیرمحله
چکیده
در عصر اول عباسی، به عنوان یکی از درخشانترین دورههای فرهنگ و تمدن اسلامی، انواع هنرها از جمله موسیقی مورد توجه بسیار قرار گرفت. چنانکه دربارها مملو از خوانندگان و نوازندگانی بود که با آنها به گونهای احترامآمیز و سخاوتمندانه رفتار میشد، که شرایط زندگی و جایگاه آنها در دربارها، تا همین امروز نیز در فرهنگ عرب زبانزد است. خلفای این دوره که در همه زمینهها، تحت تأثیر فرهنگ ایران زمین بودند، به شیوه شاهان ساسانی، موسیقیدانان را مورد حمایت خود قرار دادند و آنان را از صلات و جوایز مختلف بهرهمند ساختند؛ به گونهای که در این دوره، هنر موسیقی به عالیترین درجه کمال خود رسید و هنرمندان بزرگی همچون ابراهیم و اسحاق موصلی، منصور زلزل، زریاب، ابن جامع و بسیاری دیگر در پرتو حمایت خلفا، وزرا و بزرگان این عصر، در تکمیل و ترویج موسیقی کوشیدند. با این حال، برخی زمینه های اجتماعی مانند ممنوعیت غنا توسط فقها موجب میشد، همین خلفا گاهی از پرداختن به موسیقی اجتناب نمایند. پژوهش حاضر، جایگاه موسیقیدانان و نحوه برخورد خلفای عباسی را با موسیقی و موسیقیدانان در عصر اول عباسی به روش توصیفی-تحلیلی مورد بررسی قرار داده است.
موسیقی
نوازندگان
صله
خلفا
2014
09
23
17
24
https://jfadram.ut.ac.ir/article_51689_1af2f3490315cc4b2f3be8655b314401.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1393
19
2(پاییز و زمستان 1393)
نبوغ کانتی و بتهوون
مهسا
خوئی
موسی
اکرمی
حسن
ریاحی
چکیده
نبوغ بیانگر ارزش و عظمت فردی است. اصطلاح نبوغ و تعریف آن یکی از مباحثی است که نظریهپردازان و فلاسفه به معنی یکسانی از آن نمیرسند. در کنار آن همیشه در بحث شاهکارهای هنری نیز مسئله این بوده است که برخی خلق این آثار را منوط به نبوغ خالق اثر دانسته و برخی نیز معتقد بودند که شاهکارهای هنری تنها ثمرة کوشش هنرمند است و مبحثی به نام نبوغ وجود ندارد. کانت یکی از فلاسفهای بود که مبحث نبوغ را در بخشی از زیباییشناسیاش جای داد و خلق هنر زیبا را منوط به نبوغ نمود. از طرفی بتهوون نیز یکی از موسیقیدانانی بود که همیشه در مورد خلق آثارش به واسطة نبوغ شخصیاش بحثهای فراوانی شده است. بسیاری آثار او را، به واسطة وجود پیشنویسهایی که قبل از اتمام قطعاتش داشته است، ثمرة کوشش او دانسته و دلیلی برای وجود نبوغ در خلق این آثار نمیبینند. در این پژوهش تلاش میشود تا بااستناد به تعریف کانت از نبوغ، اثبات شود خلق آثار بتهوون زاییده نبوغ او بوده است. هدف این پژوهش، در شیوة توصیفیاش، مطابقت نبوغ به مفهوم کانتی بر خلق موسیقاییِ بتهوون است.
واژههای کلیدی
زیباشناسی
کانت
آفرینش هنری
نبوغ
موسیقی بتهوون
2014
09
23
25
30
https://jfadram.ut.ac.ir/article_51690_4e27bdb1753de465b9dd5ccfd753e367.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1393
19
2(پاییز و زمستان 1393)
ارتباط وظیفة اجتماعی و تعهد اخلاقی با مرگ خود خواسته
تاجبخش
فنائیان
حسن
فرضی پور
چکیده
در این مقاله به ارتباط هرگونه مرگ خودخواستة سنتی ژاپنی "هارکی ری" و"سپ پُوکو"، "جین شی" و " شینجو" با شرافت سامورایی: "بوشیدو" و تعهد اجتماعی، اخلاقی:" گی ری" طبقات مختلف اجتماعی (ساموراییها، کشاورزان، پیشه وران و بازرگانان) و تاثیراتی که مرامنامه ساموراییها بر آثار ادبی نمایشی دوران خاندان " توکوگاوا"ی ژاپن خصوصاً "خودکشی عشاق در سونه زاکی" (1703) "کانادهن چوشینگورا" یا پیماننامه ساموراییهای وفادار(1748) گذارده، پرداخته میشود. به عبارتی با توجه به کتاب هاکاگوره،به چگونگی تجلی فرهنگ درون ساموراییها بر نحوة رفتار شخصیتهای جامعه نمایشی، پرداخته میشود. نمایشنامهنویسان دوران توکوگاوایی، به ویژه "چیکاماتسو مونزایمون" و " تاکدا ایزومو"، از مرگ خودخواسته به عنوان عملی نمایشی که، راهحل جدیدی را به همراه داستانهایی از نویسندگان معاصر با خود برای نمایشنامهها به همراه دارد، سود میبرند. دوران جدیدی در ادبیات نمایشی ژاپن بخاطر تغییرات سیاسی اجتماعی و صد البته اقتصادی شکل میگیرد. دورانی که آثار باشکوهی را به ادبیات نمایشی جهان تقدیم می کند. روش پژوهش مقایسه تطبیقی نمایشنامههای دوران توکوگاوایی و متن کتاب هاکاگوره بوده و گردآوری اطلاعات از طریق اسناد کتابخانهای انجام شده است. بدین ترتیب تاثیر تقریباً نهایی تبدیل سپ پوکو برای بوشیدو، به شینجو برای گی ری؛ باعث تبدیل شعار ساموراییها به نوعی درونمایه در نمایشنامههای این دوران شده است.
مرگ خود خواسته
تعهد اجتماعی
وظیفهء اخلاقی
نمایشنامههای دوران توکوگاوایی
2014
09
23
31
40
https://jfadram.ut.ac.ir/article_51691_0f909149e8a6314c6e23dd3bd380530a.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1393
19
2(پاییز و زمستان 1393)
الگوی مناسب آموزش مهارتهای "تفکر نقادانه" در نمایشهای سنتی عروسکی ایرانی (با تکیه بر خیمه شب بازی)
اسماعیل
شفیعی
نرگس
یزدی
چکیده
صاحبنظران، پیدایش "تفکر نقادانه" را در میان آموزههای سقراط دانسته و روش سوال پرسیدنش را معروفترین استراتژی "تفکر نقادانه" میدانند. تفکری که مهارتهای اصلی آن عبارتند از مهارتهای شناختی شامل: تعبیر، تحلیل، ارزیابی، دریافت معانی ضمنی، توضیح و خود تنظیمی و مهارتهای دیگری از جمله: طبقه بندی، آشکارسازی معنا، بررسی ایدهها و دهها مهارت دیگر در شمار مهارتهای فرعی آن بشمار میرود. همچنین صاحبنظران حوزة آموزش بر وارد کردن مواد درسی مرتبط با آموزش مهارتهای "تفکر نقادانه" در برنامة درسی کودکان تاکید میورزند. از سوی دیگر، استفاده از نمایش عروسکی برای آموزش به کودکان همواره هواخواهانی داشته است. بنابر اعتقاد آنان، نمایش عروسکی تاثیر مهمی در توسعة آموزش کودکان دارد. با توجه به این موارد و با انگیزة بکارگیری سرمایههای فرهنگی - هنری و ملی در زمینه آموزش مهارتهای "تفکر نقادانه" به کودکان، این مقاله بر آن است مشخص نماید: کدامیک از کاراکترها و تیپهای شخصیتی نمایشهای عروسکی سنتی ایرانی میتواند به عنوان یک کاراکتر "الگو"، مهارتهای مورد نظر "تفکر نقادانه"را در کودکان پرورش داده و نهادینه نماید؟ این پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده و با استفاده از منابع کتابخانهای و پایگاههای معتبر اینترنتی انجام یافته است. مهمترین دستاورد این پژوهش، تطبیق یکی از معروفترین کاراکترهای نمایشهای سنتی عروسکی ایرانی با "الگوی" مورد نیاز جهت آموزش مهارتهای "تفکر نقادانه" به کودکان است.
واژه های کلیدی
تفکر نقادانه
نمایش عروسکی
خیمه شب بازی
مبارک
آموزش کودکان
2014
09
23
41
52
https://jfadram.ut.ac.ir/article_51692_c6880d9d9ffe9ee976af8e8facc39aef.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1393
19
2(پاییز و زمستان 1393)
تن یافتگی تماشاگر در فضای هاپتیکی فیلم
محمد باقر
قهرمانی
مرضیه
پیراوی ونک
حامد
مظاهریان
علیرضا
صیاد
چکیده
در برابر تمرکز سینمای اولیه بر همذاتپنداری بدنی تماشاگر با فیلم، با تکامل زبان سینمایی و سلطه سیستم روایی، جریانی عمده به سوی همذاتپنداری روایی شکل گرفت و آنچه که مرتبط با قلمرو بدن بود، به قلمرو ذهن منتقل شد. این انتقال به سلطه طولانی تئوریهای زبانشناختی و روانشناختی فیلم انجامید. در دهههای هفتاد و هشتاد میلادی، رابطه آپاراتوس سینما با پرسپکتیو رنسانسی گفتمان اساسی تئوری فیلم را تشکیل داد و نظریهپردازان به تحلیل رابطه تماشاگر و پرده، بر مبنای الگوی پرسپکتیوی پرداختند. اساس نظریه اپتیکی مبتنی بر فاصلهای بود میان سوژه تماشا کننده و ابژه نگریسته شده، و این سیستم فراهم کننده شرایطی برای شکلگیری الگوی اندیشیدن و تعمق با فاصلة متفکران غربی به نظم جهان گردید. پرسپکتیو رنسانسی با احیا نمودن الگوی فضای اپتیکی، تثبیت جایگاه سوژه، و مستحکم نمودن فاصله میان سوژه و ابژه، بار دیگر برتری بینایی را بر سایر حواس تثبیت نمود. این مقاله میکوشد این نکته را روشن سازد که در مقابل سلطه تئوری اپتیکی فیلم که موجودیت جسمانی و ابعاد حسانی تماشاگر را نادیده میگیرد، مناسب است تئوری بدن محور و هاپتیکی فیلم مد نظر قرار گیرد و تجربه سینمایی را نیز، تجربهای مبتنی بر تنیافتگی تماشاگر در فضای فیلمی تبیین نمود.
واژههای کلیدی
پرسپکتیو رنسانسی
سینمای هاپتیکی
کالبد تماشاگر
سوژه تن یافته
فضای فیلم
2014
09
23
53
64
https://jfadram.ut.ac.ir/article_51693_010534dd6a309440ec13afa676ee41d9.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1393
19
2(پاییز و زمستان 1393)
استهزای جنگ در آثار آریستوفان (کهنترین کمدینویس جهان)
عطاالله
کوپال
چکیده
کهنترین کمدینویس جهانِ باستان، که آثارش به دست ما رسیده، آریستوفانِ یونانی است. از یونان باستان در سدة پنجم پیش از میلاد، نام کمدینویسان بیشماری به دست آمده، ولی آثار هیچ یک از آنها، به طور کامل یافته نشده است. بنابراین، یگانه معیار قضاوت دربارة کمدیهای عصر طلاییِ یونان باستان، نمایشنامههای آریستوفان است. وی را میتوان پایهگذار کمدی در جهان دانست. دربارهاش اطلاعات اندکی موجود است و حقایق زندگی او را از دل نمایشنامههایش باید استخراج کرد. او در دوران جنگ فرسایندة «آتن و اسپارت» و «آتن و سیسیل» میزیست و در بسیاری از آثارش، بازتابی از این جنگهای فرساینده را به نمایش درآورده است. چهار نمایشنامه از آثار یازده گانة او، به نامهای «آخارنیها»، «صلح»، «پرندگان» و «لوسیستراتا»، دارای طرح داستانیِ آشکاری بر ضد این جنگها هستند. آریستوفان در این آثار با استهزای حکمرانانِ جنگ طلب آتنی، رویای مدینة فاضلهای را عاری از سودای جنگ، پیریزی میکند. کمدیهای آریستوفان به رغم گذشت بیست و پنج قرن از آفرینش آنها، اجراهای بیشماری در سدة گذشتة میلادی و قرن بیست و یکم داشته و به زبانهای گوناگون جهان ترجمه شده است. یکی از دلایل رویکرد چشمگیر به کمدیهای او را میتوان ستیزة آشتی ناپذیر وی با جنگ دانست
واژه های کلیدی
آریستوفان
کمدی
جنگ
صلح
آرمانشهر
2014
09
23
43
70
https://jfadram.ut.ac.ir/article_51694_6f9b9d3eaa1a1bb65010a43acca191e2.pdf