2024-03-28T19:56:49Z
https://jfadram.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=10029
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1399
25
1
مفهوم خشونت در گفتمان با نگاهی به فیلم "پنهان" اثر میشائل هانکه
سپیده
سامی
احمد
الستی
بهروز
محمودی بختیاری
با وجود گستردگی طیف معانی گفتمان در نظریههای مختلف ادبی و فرهنگی، منظور مورد نظر این مقاله، گفتمان از منظر میشل فوکو است که به مجموعه قواعد و ارزشهای حاکم بر هر عصر که طی فرایند طرد و حذف حاکمیت یافته و حقیقی تلقی میشود، اطلاق میگردد. گفتمان در این مفهوم دربردارندهی حذفها و خشونتهایی است که از سوی ساختارهای قدرت اعمال شده و آن را مرزبندی میکنند. سینما به عنوان یکی از ابزراهای قدرت در القای گفتمان حاکم و روند انقیادسازی افراد نقش مؤثری داشته و با استفاده از مفاهیم خشونتآمیزی چون مونتاژ، نگاه خیره، مفهوم دوخت و به ویژه خاصیت آپاراتوسی، بیننده را به واقعی پنداشتن توهمات سینمایی وامیدارد. هدف از این پژوهش، بررسی چگونگی کاستن ابعاد مختلف خشونت در فیلم پنهان با استفاده از کمترین تکنیکهای خشونتآمیز سینمایی است. از این رو با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و با تکیه بر مطالعات کتابخانهای این نکته محرز شده است که فیلم پنهان، در پرداخت به خشونت روندی معکوس در پیش گرفته و این فرضیه را به اثبات رسانیده که با پرهیز از به کارگیری مفاهیم خشونتآمیز سینمایی تنها به نقد خشونت پرداخته است و خود حتی با نمایش صحنههای مختلف خشونت، فیلمی خشن محسوب نمیشود.
ساختار سینمایی
گفتمان فوکویی
مفهوم خشونت
فیلم پنهان
2020
03
20
5
14
https://jfadram.ut.ac.ir/article_74746_b1bb78bfba1dc6768ed6185159ed21a1.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1399
25
1
ارتباط ساختاری موسیقی کردستان و موسیقی دستگاهی ایران (مطالعه موردی آواز بیاتکرد و خردهبندِ بهاره)
کژوان
ضیاءالدینی
یکی از موضوعات موسیقیشناسی ایرانی، نسبت میان موسیقی قومی و موسیقی دستگاهی است. اعتقاد بر این است که میان این دو موسیقی، ارتباط وجود دارد. یکی از نمودهای این ارتباط، نسبت میان آواز بیاتکرد موسیقی دستگاهی ایران و موسیقی قوم کرد است. موسیقیشناسان حوزۀ موسیقی دستگاهی بر ارتباط این دو تأکید دارند، در حالی که درون فرهنگ موسیقی کردی زمزمههای نفی چنین ارتباطی وجود دارد. با این وجود، هیچکدام از اینان نتوانستهاند شواهد قانعکنندهای بر مدعای خود بیاورند. در این پژوهش به چرایی ارتباط بیاتکرد و موسیقی کردستان پرداخته میشود و با تکیه بر مطالعۀ تطبیقی بیاتکرد و یکی از گونههای موسیقی کردستان به نام خردهبندِ «بهاره»، وجود نسبت خانوادگی و شباهتهای ساختاری مُدال در بیاتکرد و موسیقی کردستان تبیین میشود. این پژوهش با تأثیرگیری از شیوۀ تحلیل مُدال معرفی شده توسط استاد داریوش طلایی، ویژگیهای مُدال بهاره را تحلیل کرده، و سپس به مقایسۀ بهاره و بیاتکرد، بر اساس سه محور اشل صوتی، نقش و فونکسیون درجات، و الگوهای رفتاری گردش نغمات و سیر ملودی، با استفاده از سنجههای مربوطه میپردازد. مطالعۀ تطبیقی نشان میدهد که این دو در واحدهای ساختاری فواصل و اشل صوتی، دانگ بندی، درجات دارای نقش و جاذبه، و الگوهای گردش نغمات مرتبط با پرورش جاذبۀ مدال، شباهت بنیادین و کلان دارند.
بیاتکرد
بهاره
موسیقی دستگاهی
موسیقی ایرانی
موسیقی کردستان
2020
03
20
15
24
https://jfadram.ut.ac.ir/article_74745_d5f4909504803cee3bdd9287ae1ec4fb.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1399
25
1
موسیقی و شیخ صفی الدین اردبیلی در دوران ایلخانی در کتاب صفوة الصفا
سید حسین
میثمی
موسیقی در پیشینۀ حیات عرفانی حکومت صفوی، به صفیالدین اردبیلی در دوران ایلخانی برمیگردد. در این پیشینه موسیقی به عنوان یک عامل مهم نقش بسیار ارزندهای ایفاء کرده است. یکی از آثار مهم و غنی در این ارتباط، کتاب صفوة الصفا اثر ابن بزاز اردبیلی است که نویسنده به مناقب شیخ صفیالدین پرداخته است. هدف از این تحقیق درک عمیقتر پیشینۀ موسیقایی حیات عرفانی دوران صفوی است. روش تحقیق کیفی بر اساس تحلیل محتوا با مقایسۀ دیگر منابع است؛ مبحث سماع به سه نوع عام، خاص و اخص تقسیم میشده، هر سه نوع در عمل در خانقاه شیخ صفی رواج داشته، ولیکن با نوع عام آن رفتاری احتیاط آمیز میشده است. «گفته» در قوّالی به معنای نوعی ضربیخوانی به عنوان یک واژۀ تخصصی در قوّالیِ غزلیات عطار و مولوی مفهوم معناداری داشته است. با توجه به کاربرد اوزان عروضی مختلف، احتمالاً سماعها در ادوار ایقاعی مختلف اجرا میشدهاند. با توجه به طولانی بودن زمان سماعها که احتمالاً ملودیهای این غزلها جنبهی تکرارپذیری داشته، میتوان حدس زد که تا حدی بداهه در اجرای آنها نقش داشته است. قوّالان را میتوان به سه مرتبۀ اجتماعی درباری، خانقاهی و مردمی تقسیم کرد. قوّالان خانقاهی ظاهراً در نواختن نی و گویندگی نقش ایفاء میکردند.
صفوة الصفا
شیخ صفی
عرفان
سماع
قوّال
2020
03
20
25
32
https://jfadram.ut.ac.ir/article_74749_19e10b5de8ca858668a38115622dfeee.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1399
25
1
خوانشی روانکاوانه از روابط سلطه بین زنان و مردان در فیلم گذشته (1392) ساخته اصغر فرهادی
نازنین
هنرخواه
علی
شیخ مهدی
گئورگ ویلهلم فریدریش هگل فیلسوف آلمانی(1831-1770 میلادی) در کتاب پدیدارشناسی روح، بخشی را به دیالکتیک خدایگان و بنده اختصاص داده و به روابط قدرت بین دو فرد در کوچکترین واحد تجمع انسانی در تاریخ تطور روح مطلق پرداخته بود که در قرن بیستم میلادی بر شکلگیری اندیشههای ژک لکان که از پیروان جدید زیگموند فروید در روانکاوی در آن هنگام بود، تأثیر گذاشت؛ به نحوی که او مفهوم میل به موضع مورد شناسایی( ابژه) در نزد فاعل شناسایی(سوژه) را با مفاهیم خدایگان و بنده مورد نظر هگل ترکیب کرد. بر این اساس، دیالکتیک قدرت در هر رابطه دو طرفهای از جمله رابطه میان زن و مرد برقرار است. این پژوهش به طریق تفسیری-تحلیلی، روابط دیالکتیکی میان زوجهای زن و مرد در فیلم گذشته(1392) ساخته اصغر فرهادی را بهعنوان نمونهای مطالعاتی از افراد طبقه متوسط جامعهای چند ملیتی بررسی کرده است. جمعآوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانهای و مشاهده فیلم بوده و اطلاعات با رویکرد روانکاوانه تحلیل شده است. نتایج به دست آمده نشان میدهد که وضعیت قرارگیری شخصیتهای زن و مرد در دو جایگاه خدایگانی یا بندگی در فیلم گذشته به جایگاه اجتماعی افراد وابسته است و پدیده مهاجرت بر جایگاه آنان در این دیالکتیک تأثیر بهسزایی دارد.
خدایگان و بنده (1807)
فردریش هگل
زیگموند فروید
گذشته (1392)
اصغر فرهادی
2020
03
20
33
40
https://jfadram.ut.ac.ir/article_74748_6bd82988634db1fd968d0049561e0fc3.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1399
25
1
نقش اشیل در شکلگیری و ارتقاء طراحی صحنه تئاتر یونان باستان از یک نمایشنامهنویس تا یک صحنهپرداز حرفهای
پیام
فروتن یکتا
در عرصه پژوهش تئاتر یونان، کمتر تحقیقی درباره چگونگی طراحی صحنه این آثار انجام شده است. با بررسی نمایشنامههای یونانی، مکانهای اجرا، منابع موجود و کشفیات جدید باستانشناسی، میتوان به نتایج مهمی در این زمینه دست یافت؛ نتایجی که چهره برخی از بزرگان تئاتر یونان را متحول میسازد. اگرچه بسیاری از محققان تئاتر، اشیل را تنها به عنوان یک تراژدینویس میشناسند؛ اما او نوآوریهای متعددی در اجرای نمایشهای خود نیز داشته است. با بررسی نوآوریها و دستور صحنههای نمایشنامههای اشیل، به یک پرسش بنیادین میرسیم. آیا نمیتوان از او به عنوان یکی از نخستین طراحان صحنه تئاتر یاد کرد؟ در جایی که دستور صحنههای اشیل از پیچیدگیهای صحنهپردازیهای او پرده برمیدارند. این نوشتار تلاش دارد تا به واسطه پژوهش در نمایشنامههای اشیل و منابع پیرامون وی، به نقش او در ارتقای طراحی صحنه تئاتر پی ببرد. مقاله حاضر کوشش کرده تا ضمن تاکید بر اهمیت اشیل در عرصه نمایشنامه نویسی، چهره جدیدی از وی به نمایش بگذارد. چهرهای که نشان میدهد اشیل علاوه بر نگارش نمایشنامه، طراح صحنه چیرهدستی نیز بوده و با این عرصه آشنایی کامل داشته است. در این پژوهش بنیادی با استفاده از منابع کتابخانهای از روش تحلیلی و تاریخی استفاده شده است.
اشیل
طراحی صحنه
تئاتر یونان باستان
نقاشی صحنه
دستور صحنه
اجرا
2020
03
20
41
50
https://jfadram.ut.ac.ir/article_74747_a03c1ce919f6212e052359086d6d5b80.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1399
25
1
مطالعهی تطبیقی سازهای زهی در نگارههای دوران صفوی و گورکانی
هما
رشیدیان دزفولی
ایلناز
رهبر
تعامل و اشتراک فرهنگی میان دو کشور ایران و هند، در دوران صفوی و گورکانی بیشترین نمود را پیدا میکند و این ارتباط گسترده، سبب ایجاد بیشترین میزان تأثیرپذیری دو کشور از یکدیگر، خصوصاً در زمینهی موسیقی و نگارگری میشود. در این پژوهش تلاش شده است تا به خوانش و بررسی سازهای زهصدا در نگارههای هر دو دوران پرداخته شود. در واقع هدف از نگارش این مقاله، بهدست آوردن اطلاعات کلی درخصوص سازهای زهی در نگارههای هر دو دوران و مشخص شدن شباهتها و تفاوتهای کلی آنها با یکدیگر است. در زمینهی موسیقی، همانند نگارگری، دو فرهنگ صفوی و گورکانی بسیار متأثر از یکدیگر بودهاند و جدا از اشتراکات فراوانی که با یکدیگر داشتهاند، تفاوتهای بارزی نیز در میان موسیقی آنان به چشم میخورد. با مقایسهی سازهای تصویر شده در نگارهها مشخص میگردد که برخی از آنها در هر دو دوره مشترک هستند و تفاوتهایی در موارد جزیی مانند نوع مضراب و در موارد کلی مانند ساختار فیزیکی ساز، در میان آنها مشاهده میشود. همچنین تعدادی از سازها مخصوص به یکی از دورهها است و سازی مشابه با آنها از نظر ساختاری در دورهی دیگر وجود ندارد. روش تحقیق در پژوهش حاضر بر اساس هدف، بنیادی و از نظر روش و ماهیت تاریخی، توصیفی- تحلیلی و تطبیقی است.
دورهی صفوی
دورهی گورکانی
نگارگری
موسیقی
سازهای زهی
2020
03
20
51
62
https://jfadram.ut.ac.ir/article_76277_4b9203453ce082bf6adc50938ffdb996.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1399
25
1
دستِ نامرئی: ارتباطِ میانِ صدای بازیگر و دینامیکِ درونی
مهناز
خطیبی
مسعود
دلخواه
این پژوهش، جُستاری در بابِ چگونگیِ شکلگیریِ صدای انسان، در ارتباط با نیروهای مؤثر بر حرکتهای جسمانی است که با بهرهگیری از دستاوردهای علوم مرتبط و نیز آموزههای تئاتری و مقایسه تطبیقی با تعدادی کتاب و سایت مراکزِ مطرحِ صدا در دنیا، فراهم آمده و در چند کارگاهِ ویژه، نتایجِ عینیِ دریافتها مشاهده گردیده است؛ صدای بازیگر که ابزارِ حرفهایِ او نیز هست، نیازمند تربیت و مراقبت است، اما نه به تنهایی، چرا که با دیگر عناصرِ حیاتیِ او، ارتباطی تنگاتنگ دارد؛ «حواس، افکار، بدن، صدا» ترکیبی چهارگانه میسازند که حذفِ هر بخش از این ترکیب و یا آشفتگی در کارکردِشان، کارِ بازیگر را با مشکل روبرو خواهد ساخت؛ برآیندِ این کاوش، ضرورتِ بازنگری در این ارتباطِ جداییناپذیر میان بدن-گفتار است و نشانمیدهد تمرینهای نادرست در کلاسهای عمومیِ «فنِ بیان» یا «صداسازی» چگونه سببِ آسیبرساندن به اندامِ ظریفِ آوایی و روانِ هنرجویان میشوند؛ فرآیندِ "پرورشِ صدا" زمانبر، پایانناپذیر و نیازمند آگاهی و شناختِ دوطرفهی بازیگر-مربی است؛ ضروری است درک شود، هر هنرجو براساسِ ویژگیهای متفاوتِ شخصی، صدایی منحصر به فرد دارد و باید به جست و جوی تمرینهایی مناسب خود بپردازد تا برای دستیابی به تواناییِ خلقِ شخصیتهای متفاوت، با پرهیز از صداسازیِ مصنوعی- ابتدا با شناختِ وضعیت خود، سپس وضعیتِ نقش- صدای مناسب را در طول تمرین کشف و بازآفرینی نماید.
دینامیک درونی
صدا و بیانِ بازیگر
وحدت بدن و صدا
کشف صدا
دینامیک بازیگر
2020
03
20
63
70
https://jfadram.ut.ac.ir/article_76278_d7705608c2c3c5ef1922671da755ba43.pdf
نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی
هنرهای نمایشی و موسیقی
2228-6012
2228-6012
1399
25
1
تحلیلی بر نظریه خودآگاهی در جنگل جهان زیرین کلاریسا پینکولا استس مطالعه موردی انیمیشن قلعه متحرک هاول (۲۰۰۵) اثر هایائو میازاکی
سید علیرضا
س گلپایگانی
منصور
حسامی
فاطمه
حسینی شکیب
الگوی «اسطورهی یگانه» یا صورت تغییر یافتهی آن الگوی سفر قهرمان، الگویی بسیار شناخته شده میان نویسندگان و فیلمنامه نویسان است و بسیاری از آثار بزرگ جهان بر اساس این الگو نوشته شده یا بر آن منطبقند. این مقاله قصد دارد کمبودها و ناکاملیهای الگوی جوزف کمپبل برای قهرمانان زن را مورد بررسی قرارداده و پس از بررسی مدلهای مختلف سفر قهرمان زن، با معرفی الگوی «خودآگاهی در جنگل جهان زیرین» استس (۱۳۹۸) به تحلیل سفر قهرمان زن انیمیشن قلعهی متحرک هاول (میازاکی-۲۰۰۴) بر اساس این الگو بپردازد. با مقایسه الگوی سفر قهرمان کمپبل و الگوی زن وحشی استس تلاش میشود به سوالات اصلی پژوهش درباره تفاوتهای ظاهری و فراتر از آن تفاوتهای معنایی و رویکردهای متمایز در جهانبینی دو الگو پاسخ داده شود. این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و مشخص میکند که گرچه مسیر رشد قهرمان زن داستان، سوفی، در این انیمیشن با الگوی استس همخوانی دارد، میازاکی در روایت خود این الگو را برای قهرمان مرد تغییر داده و با عمیقتر کردن سفر قهرمان مرد و ترکیب آن با الگوی سفر قهرمان کمپبل، غنای کار را افزایش داده و در مقایسه با مدلهای انیمیشن غربی، مدل متفاوت، پیچیدهتر و جذابتری هم از قهرمان زن و هم از قهرمان مرد برساختهاست.
سفر قهرمان زن
خودآگاهی در جنگل جهان زیرین
قلعهی متحرک هاول
هایائو میازاکی
کلاریسا پینکولا استس
2020
03
20
71
81
https://jfadram.ut.ac.ir/article_76280_4d0e72ee1505586868bf71b2df981950.pdf