TY - JOUR ID - 88769 TI - بررسی تطبیقی نغمه‌های رباب از دیدگاه فارابی با گام زارلَن JO - نشریه هنرهای زیبا: هنرهای نمایشی و موسیقی JA - JFADRAM LA - fa SN - 2228-6012 AU - شیخی, فرشاد AU - شیخی, فرهاد AU - بدری کوهی, نیلوفر AU - مهرعلی زاده, پریسا AD - عضو هیأت علمی گروه موسیقی، دانشکده هنر و معماری، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. AD - عضو هیأت علمی گروه موسیقی، دانشکده موسیقی، دانشگاه هنر تهران. AD - کارشناس ارشد نوازندگی ساز جهانی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. Y1 - 2022 PY - 2022 VL - 27 IS - 3 SP - 27 EP - 36 KW - نیم‌پرده KW - نسبت ‌بسامدی KW - رباب KW - کروماتیک KW - دیاتونیک DO - 10.22059/jfadram.2022.329705.615592 N2 -  این پژوهش شامل بررسی تطبیقی نغمه­های رایج ساز رباب در رسالۀ موسیقی کبیر فارابی با گام زارلن است که در پاسخ به سوال اصلی تحقیق با عنوان: چگونگی ارتباط گام زارلن با نغمات رباب شکل گرفته است. بدین منظور، نخست نغمات موجود در ساز مذکور را آنالیز نموده، سپس آنها را ضمن شرح و تفسیر مختصر گام زارلن با استفاده ازضرب و تقسیم نسبت­های ریاضی موجود، با گام مطرح شده انطباق داده­ایم که در نتیجۀ این مقایسه مشخص شد، نغمات مذکور در شرایطی با گام دیاتونیک زارلن مطابق است اما در گام کروماتیک ساختاری متفاوت دارند. در بررسی مجدد گام زارلن متوجه شدیم علاوه بر ایرادهای رایج که شامل وجود چهارم درست بزرگ­تر از 4:3 و پنجم درست کوچک­تر از 3:2 است، ایرادی دیگر به ساختار گام زارلن وارد است. در حالی که محققان تاکنون بر این باورند که این گام دارای دونوع نیم­پردۀ کروماتیک و یک نوع نیم­پردۀ دیاتونیک است نتایج این مقاله مشخص می­کند که گام مذکور دارای دونوع نیم­پردۀ دیاتونیک و یک نوع نیم­پردۀ کروماتیک است. با توجه به رویکرد توصیفی-تحلیلی این پژوهش برای برطرف ساختن آن ایراد نظریۀ اصلاحی مطرح می­شود که پس از اعمال آن نغمات ساز رباب و گام زارلن انطباق کامل خواهند داشت. UR - https://jfadram.ut.ac.ir/article_88769.html L1 - https://jfadram.ut.ac.ir/article_88769_765016e0eeb53044de2301c213bf5a16.pdf ER -